«Усмонийлар империяси тарихи» туркумидан: ИБРОҲИМ ПОШША ХАДИЧА СУЛТОННИ ҲАҚИҚАТАН СЕВГАНМИ?..
Усмонийлар империяси тарихига назар ташлаганда, султон Сулаймон давридаги икки ёш муҳаббатига тўхталмай ўтиб бўлмайди. Бу муҳаббат султоннинг болаликдаги дўсти, империя бош вазири лавозимигача ета олган грециялик Иброҳим пошша ҳамда Хадича султон ўртасида пайдо бўлганди. Улар анча вақт бир-бирларига бўлган муҳаббатни, эҳтиросларни қайноқ туйғуларга бурканган мактублар орқали изҳор этишди. Сулаймоннинг суюкли синглиси Хадича султон биринчи турмушидан бахт топа олмагач, бу бахтни Иброҳимдан топишига ишонарди. Хуллас, муҳаббат тўй билан якун топди. Икки қалб бирлашди. Эҳтирослар, туйғулар илгари шунчаки учқун бўлса, тўйдан сўнг улар оловга айланди. Лекин Иброҳим пошша вақт ўтгани сайин хотини Хадича султондан совиб борарди. Тўйга қадар, никоҳдан кейинги дастлабки лаҳзаларда юзага келган ҳислар сўна бошлаганди. Нега? Наҳотки, Иброҳим пошшанинг севгиси шу қадар сохта бўлса? Афсуски, шундай бўлиб чиқди. Айниқса, сарой хизматчиларидан бири Нигор калфа билан ораларида яқинлик пайдо бўлгач, Иброҳим пошша Хадичадан буткул совиди. Совишига турли баҳоналарни ҳам кўндаланг қилиб қўйди. Бу билан у Яратганнинг қаршисида ўзини оқлашга уринди. Ҳисобладики, Хадичанинг ҳадеганда уни қул деб аташи алам қиларкан. Фарзандларига росмана ота сифатида эгалик қила олмаслиги оғир ботаркан. Башарти ажрашадиган бўлса, икки фарзандини ҳеч қачон кўра олмаслиги кўнглини оғритаркан. Аслида эса Иброҳим пошша Хадичани бошиданоқ севмаган. У мартабага эришиш учун унга уйланган. Хадичадан бойлик, юқори лавозим эгасига айланишда қурол сифатида фойдаланган. Қарангки, Нигор билан ораларидаги хуфиёна муносабатлар ошкор бўлгач, Иброҳим пошшанинг пайтавасига қурт тушади. Биларди, агар султон бундан хабар топса, бойлигидан ҳам, лавозим-у, бошидан ҳам жудо бўлади. Шу сабабли имкони борича Хадичани алдашга, ўзини оқлашга, шу йўл билан минг азобда эришган бойлик ва лавозимидан маҳрум бўлмасликка интилди. Бахтга қарши Хадича ундан совиб бўлганди. Шунда ҳам болаларининг ҳурматидан Иброҳимни кечирди. Қалбан кечирмаса-да, шунчаки барчасига кўз юмди. Фарзандларининг отасиз қолишларини хоҳламади. Надоматлар бўлсинки, Иброҳимдан айрилиш барибир пешонасида бор экан. Уни хоинликда айблаб қатл этишди. Хадичанинг соф муҳаббати эса…
Иброҳимнинг ўлимидан кейин қайта куртак ёзгандек бўлди. Кўнглининг аллақаерларидир қаттиқ оғрийверди. Болаларининг юзига қарашга ботина олмай азобланди. Гўё Иброҳим пошшанинг ўлимида ўзини айбдордек ҳис этди. Кунларнинг бирида ўз жонига қасд қилди. Шундай қилиб, ҳам сохта, ҳам оловдан-да қайноқ муҳаббат тарихига нуқта қўйилди.