Chingizxonning javobsiz muhabbati

Chingizxonning javobsiz muhabbati
Chingizxonning javobsiz muhabbati


Chingizxon 1155 yilda, mo’g’ullarning tatarlar ustidan g’alaba qozonishlari vaqtida dunyoga keldi. Uning otasi, katta qabila boshlig’i Yesugay-botir g’alaba vaqtida dunyoga kelgan og’liga Temuchin deb ism berdi.

1164 yilda Esugay-botir o’g’lini salkam 10 yoshida uylantirib qo’ydi. Kelinlikka nomzod sifatida tanlangan qiz ham nufuzli oilaning farzandi bo’lib, qizlarining go’zalligi bilan dong taratgan Qo’ng’irot qabilasidan edi.

Temuchinning rafiqasi Borte o’z turmush o’rtog’ida uch yosh katta bo’lgan va juda yaxshi tarbiya ko’rgan, husni esa ko’zni qamashtirardi. U Temuchinning ilk rafiqasi sanalgan, umrining ohirgi kunlariga qadar unga sodiq qolgan. Ular birgalikda 40 yildan ortiq hayot kechirdilar.

1206 yilda Temuchin mo’g’ul imperiyasining ulug’ xoniga aylandi va uni Ching’izxon deya atay boshladilar.
Mo’g’ullarning qadimiy an’analariga ko’ra, ular bir nechta ayolni nikohlab olishlari mumkin edi. Ammo Chingizxon ikkinchi bor uylanib, Borteni ranjitishni aslo istamas edi. Temuchinning atrofidagi ishonchli odamlari unga yana bir bor uylanishi kerakligini, bu mamlakat vorislarining soni ko’proq bo’lishi uchun ham zarurligini ta’kidlar edilar. Borte aqlli va juda oqila edi, u Chingizxonning ushbu qarorini bosiqlik bilan qabul qildi, sevimli erining har bir so’zi uning uchun ilohiy gapdek edi. O’sha vaqtlarda harbiy yurishlar chog’ida asir tushgan qizlar joriya sifatida saroyga olib kelinardi, Chinizxonning kanizaklari soni 2000 dan ortiq bo’lsa ham ularning aksariyatini xon biror marta bo’lsa-da, ko’rmagandi.
Kunlarning birida mo’g’ul xoni o’z yeridan tatarlarni quvib chiqarmoqchi bo’ldi. Aynan quvg'in paytida sohibjamol tatar qizi Yegusanga ko’zi tushdi. U shunchalar chiroyli ediku xon uni zudlik bilan xaramga olib kelishlarini buyurdi va unga uylanish qaroriga keldi. Chingizxon qizga o’z maqsadi haqida so’zlagan vaqtida Yegusan boshini quyi solib, uzoq yig’ladi. Hayratda qolgan xon ushbu holat uchun izoh talab qildi, qiz esa opasi Yesuy haqida unga so’zlab, uni juda yaxshi ko’rishi va shafqatsiz mo’g’ullar qo’lida halok bo’lishi mumkinligini aytdi.


Askarlar Yesuyni saroyga olib kelganlarida Chingizxon uning husniga mahliyo bo’lib qoldi, shu zahotiyoq to’yga tayyorgarlik ishlarini boshlash uchun buyruq berdi. Opasini topganidan boshi ko’kka yetgan Yesugan o’z o’rnini opasiga bo’shatdi. So’ngra Chingizxon va Yesuyninng to’ylar bo’lib o’tdi.
Ammo Yesuy xonning nazariga tushganidan aslo hursand emasdi. U hamisha tushkun kayfiyatda yurar, hech kim bilan suhbatlashmasdi.

Xon sevimli rafiqasining ko’ngliga yo’l topish uchun harakat qilar, ammo uddasidan chiqa olmasdi. Kunlarning birida Yesuyning sirini uning singisidan bilib oldi. Yesuy o’z yurtida, yosh tatar yigitiga ko’ngil bergan, uning sevimli rafiqasi bo’lishni orzu qilgan ekan. U uzoqlarga tikilgancha kun kelib yorining jamoliga yetishishni orzu qilardi.

Bu haqida bilgan xon g’azablanib, askarlariga yosh rafiqasini ko’zdan yo’qotishni va uning yonidan bir zumga ham jilmaslikni buyurdi.
Kunlarning birida navbatdagi harbiy yurish sabab holdan toygan xon o’z rafiqalari bilan tanovul qilib o’tirgan vaqti Yesuy bezovta bo’la boshladi. Sezgir xon bu yerda bir gap borligini sezdi va zudlik bilan askarlarga atrofni qurshab olishni buyurdi. Shu vaqt askarlar orasida bir begona yigit bor ekanini sezib qoldilar.

Yigit xon tomonga qarab, o’zini Yesuyning qallig’i deb tanishtirdi. Tatar yigitning ushbu qilig’idan g’azabga tushgan xon uning jonini olishni buyurdi. Qo’rqib ketgan Yesuy hushdan ketdi, u bir necha kun davomida o’z o’tovidan chiqmay, sevgan insoni uchun ko’z yosh to’kdi. Chingizxonning yosh rafiqasi bilan til topishmagan Borte unga qarab ham qo’ymadi, Yesugan esa opasining ko’z yoshlariga sherik bo’ldi.
Chingizxon bu vaqtda yana xarbiy yurishga tayyorgarlik ko’rardi. U safarlarga ham sevimli rafiqalarini birga olib borar, bu gal ham odatdagidek uni Yesuy va Borte kuzatib borishlari kerak edi. Yesuyning yonida og’ir ayb qilganini tushungan xon hamon uning ko’nglini ko’tara olmasdi. Mo’g’u lxoni uning rashkini keltirish uchun soxibjamol qizlarni haramga olib kela boshladi, bir nech yil ichida uning rafiqalari 26 taga yetdi.

Chingizxonning bu vaqtda ikki o’g’li bo’lib, ularning birini Borte, ikkinchisini Xulan ismli ayol dunyoga keltirgandi. Yesuy esa o’z xolatini o’zgartirmas, ammo hayotidan ham nolimasdi.
Kunlardan birida g’amgin Yesuy xondan o’limidan keyin bu davlatni kim boshqarishi haqida so’radi. Chingizxon aynan man ash daqiqadan kun kelib o’lishi to’g’risida birinchi bor o’ylab ko’rdi. U bir necha kun davomida mijja qoqmadi, abadiy yashash usullari bor yoki yo’qligi haqida o’yladi. O’ta uzoq umr ko’ruvchi Xitoy ruhoniylari haqida eshitgani uchun ulardan birini chaqirtirib keldi. Ruhoniy unga o’zi bilgan sirlarni o’rgata boshladi. Ammo o’limni yengib bo’lmasligi, shunchaki uzoq umr ko’rish mumkinligini aytdi.
Xon o’limi yaqinlashganini sezgan vaqtida Bortening o’g’li O’qtoyni taxt vorisi deb e’lon qildi. Buyuk mo’g’ul xoni 1227 yilda 82 yoshida vafot etdi. Ammo uning dafn etilgan joyi bugunga qadar ma’lum emas.

Yesuyning taqdiri qanday yakun topgani haqida biror bir tatixiy ma’lumot mavjud emas. Ma’lum bo’lgani shuki, u hech qachon xonni sevmagan. Shu sababli ham tarix uni armonli muhabbatiga vafodor ayol sifatida yodga oladi…

Dubayning eng mashxur va chiroyli joylari

Ushbu betakror shahar haqida juda ko’p bor eshitganingiz aniq. Uning o’ziga hos ko’rinishi butun dunyo sayyohlarini gul shirasi kabi o’zi tomon tortib turadi. Shu sababli ham bugungi maqolamizni aynan mana shu mo’jizaviy shaharga bag’ishlash niyatidamiz....

O’rik mevasining foydali hususiyatlari

Tarkibida qand miqdori ko’p bo’lsa-da, o’rik kam kaloriyali meva sanaladi. Ozish istagida bo’lganlarga ham o’rik iste’mol qilish tavsiya etiladi. Ko’pchillikka ma’lumki, yurak qon tomir kasalliklari bilan og’riganlarga o’rik tavsiya etiladi. Ushbu meva tarkibidagi mikroelementlar yurak faoliyatiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi....

Bolaga xorijiy tillarni qanday o’rgatish mumkin?

Zamonamiz bolalari o’z davriga mos ravishda har sohada ildam qadam tashlashga o’rganib bormoqdalar. Endigina tili chiqqan bolalarning uyali aloqa vositalarini bemalol ishlata bilishi, kompyuter va shu kabi texnologiyalardan hech bir qiyichiliksiz foydalana olishini kuzata turib hayratdan yoqa ushlashigiz tabiiy....

Insonga kuch beruvchi 9 ta omil

O’ziga ishongan, haqiqatdan ham kuchli insonlarni maqsadga erishish uchun ortiqcha harakatlar ajratib turmaydi. Murakkab vaziyatlardan baland ko’tarilgan bosh bilan chiqish, shuningdek kam yo’qotib, ko’p foyda olish qobiliyati asosan hayotga bo’lgan aniq nigoh va sodir bo’layotgan voqealarga nisbatan munosabatlarga bog’liq....

Futbol o’yinining tug’ilgan kun sanasi va qoidalari tarixi haqida

Ma'lum bo'lishicha, dunyodagi eng mashhur o'yin – futbol o’zining tug'ilgan kuniga ega. U 26 oktyabrda nishonlanadi. Sana, albatta, shartli, hech kim aniq aytolmaydi. Xo'sh, raqib darvozasiga zarba berishga urinib, yumaloq koptokni tepib, musobaqani tashkil qilish g'oyasi kim tomonidan birinchi bo'lib paydo bo'lgan?...

Barchamiz sevib tomosha qilgan Tom Jerri multfilmning qahramonlari haqida 8 ta qiziqarli fakt

1940 yil 20-fevralda "Tom va Jerri" Amerika multfilmining birinchi qismi chiqdi. To'g'ri, o'sha paytda qahramonlarni boshqacha chaqirishgan: Yasper va Jinx, ammo ikkinchi epizodda ular 70 yildan ortiq vaqtdan beri lablardan ketmagan ismlarni qabul qilishdi....

Derazasiz xonani qanday qilib yorqin qilish mumkin? Bu borada interyer mutaxassislarining maslahatlari

Derazaga ega bo’lmagan xona barchaga ma’lumki, qorong’i va biroz bo’g’iq bo’ladi. Tabiiy yorug'likning yetishmasligi uni makon va havodan mahrum qiladi. Ammo interer mutaxassislari dizaynerlarning ba'zi professional nayranglarini bilib, siz vaziyatni to'g'rilashingiz va har qanday xonani derazasiz o'zgartirishingiz mumkinligiga aminlar......

Hayvonlar haqida qiziqarli faktlar - ehtimol siz bilmagan 36 eng g'aroyib ma'lumot

Sayyoramizning hayvonot olami sinoatlarga to’la, shu sababli sizlarni hayratlantirishi mumkin bo’lgan hayvonlar haqida bir nechta qiziqarli faktlar bilan tanishtirib o’tamiz....

Aytishlaricha baxtni yaratish uchun kimnidir kõmagi kerak ekan

• Aytishlaricha baxtni yaratish uchun kimnidir kõmagi kerak ekan.. • Bu tõğri gap.. Men õsha kimnidir taniyman, siz ham taniysiz.. Kim ekan deb xayron bõlyapsizmi? Bu SIZSIZ! Ha, Ha! Aynan siz!  Shu xabarni õqiyotgan INSON! • BAXTNI ÕZINGIZ YARATASIZ! • Siz Baxtsiz! • Sizni borligingiz Baxt! • Sizni tabassumingizdan, shirin nafasingizdan, beğubor...

Dunyoning eng chiroyli bolakaylari

Bolalarning hunugi bo’lmaydi. Albatta, dunyoda yangi tug'ilgan chaqaloqlardan ko'ra yoqimli narsa yo'q, ular juda jozibali. Ammo vaqt o'tishi bilan bolalar ulg’aygani sari yuz ko’rinishlari turlicha bo’lib chakllanadi. Qoidaga ko’ra eng go’zallari eng ko’zga yaqinlari bo’ladi....

Izohlar 1

  1. Офлайн
    muhammadamirxon
    muhammadamirxon 28 ноября 2022 12:14
    chigizxonni sherlarini ham qo`shsa bulardi

Fikr qo'shish