Uch vasiyat
Luqmoni Hakim o‘limidan oldin
O‘g‘liga uch vasiyat qildi:
Birinchisi – zinhor xotininga siringni aytma,
Ikkinchisi – boylikka yangi yetishgan nokasdan qarz olma,
Uchinchisi – mirshab bilan do‘st tutinma.
Otasi vafot etgach, o‘g‘il bu uch vasiyatni sinab ko‘rmoqchi bo‘ldi. Bozordan bir qo‘y oldi-da, so‘yib qopga soldi. Og‘zini mahkam bog‘lab, uyiga keltirdi. Xotini so‘radi:
- Bu qopda nima bor?
- Birovni bexos o‘ldirib qo‘ydim. Izni yo‘qotish uchun uni qopga solib olib keldim. Eringdan ayrilib qolishni istamasang, zinhor bitta-yarimtaga gullab qo‘yma, - keyin yangi boyigan kishidan qarz oldi.
Mirshab bilan do‘st tutindi.
Bir kuni xotini bilan gapi qochib, uni tutib urgan edi, yetti mahallani boshiga ko‘tardi:
- Voydod, musulmonlar! Erim odam o‘ldirib o‘rgangan, endi meni ham o‘ldirmoqchi!
- Bu gapni darhol hokimga yetkazdilar.
- Qochib qolmasidan uni qo‘lga olinglar, - deb buyurdi hokim.
Uni kim tutib keltiradi? – deyishganida mirshab:
- Men uning uyini bilaman, - dedi. – o‘zim tutib kelaman.
- -ey do‘stim, meni qo‘yib yubor – qochib ketay, - deb iltimos qildi u. Lekin mirshab ko‘nmadi.
Voqeadan xabar topgan yangi boy o‘pkasini qo‘ltiqlab keldi:
- Qarzingni to‘lab qo‘y, o‘lib ketsang, men pulimga kuyib qolaman.
Birovdan olib, uning pulini to‘ladi.
Mirshab uni hokim huzuriga olib bordi. Hokim uni tanib:
- Luqmonday odamning o‘g‘liga shu ish munosibmi? – dedi.
- Ruxsat ber, o‘sha qopni olib kelishsin, -iltimos qildi u.
Qopni olib kelib, hokimning qoshida ochdilar – so‘yilgan qo‘y chiqdi.
- Nima gap o‘zi? – dedi hokim. – tushuntirib bering-chi?
U bo‘lib o‘tgan barcha voqealarni hikoya qilib berdi:
- Otam menga uch vasiyat qilgan edi. Sinab ko‘ray deb shu ishlarni qildim. Otamning hamma gaplari rost chiqdi.
“Donolar suhbatidan”