Mo'g'ul haqidagi qiziqarli faktlar

Mo'g'ul haqidagi qiziqarli faktlar
Mo'g'ul haqidagi qiziqarli faktlar


Mo'g'uliston - aksariyat odamlar maktab tarixidagi kitoblardan faqat vahshiy ko'chmanchilar guruhi bilan eslanadigan diyor. Bir vaqtlar hammasi aynan shunday edi, ammo zamonaviy Mo'g'uliston o'tgan asrlardan bu qadar o'zgarmadi. Ufqdan ufqqa cho'zilgan cheksiz dashtlarni yana qayerda ham ko'rish mumkin? Faqat bu yerda va Argentina pampasida ham.

Zamonaviy odamlarning ajdodlari miloddan avvalgi 85 ming yilga yaqin zamonaviy Mo'g'uliston hududiga joylashdilar.

Miloddan avvalgi 200 yildan ko'proq vaqt mobaynida Mo'g'ulistonda ko'chmanchilardan iborat birinchi imperiya - Xunlar imperiyasi paydo bo'ldi.

Mo'g'ullar hukmdori Chingizxon XIII asrda ulkan imperiyani yaratishga muvaffaq bo'ldi, u qo'shni hudud tomonidan hajmi jihatidan hali oshib ulgurmagan. Davlat aynan uning ko'lami tufayli qulab tushdi - Kiyev Rusidan Koreyagacha cho'zilgan imperiya tarkibida umuman hech qanday aloqasi bo'lmagan juda xilma-xil xalqlar bor edi.

Chingizxon 25 yil ichida 400 yil davomida Rim imperiyasi askarlariga qaraganda ko'proq yerlarni va xalqlarni bosib olishga muvaffaq bo'ldi.
Chingizxon qayerga dafn etilganini hech kim bilmaydi. Mo'g'ulistonda sakkiz yuz askar mo'g'ul hukmdorining dafn marosimida bo'lgan bir necha ming odamni o'ldirganligi haqida afsonalar mavjud. Keyin askarlar o'z joniga qasd qildilar, shunda sirni ochadigan hech kim qolmadi.

Mo'g'uliston dunyodagi eng issiq uchinchi cho’l – Gobiga ega, uni mo'g'ullar landshaftning ranglari turlicha bo'lganligi sababli Qora, Qizil va Sariq ranglarga ajratadilar.


Mo'g'ulistonda odatiy manzillar mavjud emas, chunki vaqtinchalik aholi punktlarining ko'pligi sababli shaharlar va ko'chalar doimiy ravishda o'z shakllarini o'zgartirmoqda. Mamlakat rasmiylari ushbu muammoni Universal manzillar tizimini qo'llash orqali hal qildilar - bu butun aholi punktlariga va ularda joylashgan alohida ob'ektlarga manzillarni belgilashga imkon beradi. Ko'cha nomlari va uy raqamlari o'rniga bir qator harflar va raqamlardan foydalaniladi. Belgilangan ob'ekt qancha kichik bo'lsa, uning manzili shunchalik uzoqroq bo'ladi - u shahar, ko'chalar va nihoyat, ma'lum bir bino kodlarini o'z ichiga oladi.
Mo'g'ulistonda ko'chmanchi bolalar uchun maxsus maktab-internatlar mavjud, shu tufayli mamlakat aholisining atigi 2 foizi savodsiz bo'lib qolmoqda. Bu juda ta'sirli ko'rsatkich - masalan, Afrikada biron bir mamlakat xuddi shunday yutuq bilan maqtana olmaydi.

Ulan-Bator dunyodagi eng sovuq poytaxtdir. U yerda o'rtacha yillik harorat boshqa joylardan pastroq, qishda esa Moskva yoki Xelsinkiga qaraganda sovuqroq.

Mo'g'uliston - dengizga yoki okeanga chiqish yo'llari bilan dunyodagi Qozog'istondan keyin ikkinchi o'rinda turadi.

Mo'g'ullarning asosiy bayrami Tsagan Sar - bular ham qadimgi yilni oy taqvimi bo'yicha kutib olishga hamda kelayotgan bahorni kutib olishga bag'ishlangan bayramlaridir.
Chingizxon jangovar otda tasvirlangan dunyodagi eng katta chavandoz haykali poytaxtdan 54 kilometr uzoqlikda o'rnatilgan. Yodgorlik shunchalik kattaki, otning boshida kuzatuv maydonchasi bor, u yerdan ajoyib ko'rinish ochiladi. O'n metrlik poydevorni hisobga olmaganda, Ching’izxonning haykali balandligi 40 metrni tashkil etadi.

Mo'g'ullar nuqtai nazaridan yulduzlarning uchishi birovning o'limi belgisidir,shuning uchun ular yulduz uchgan chog’da duo qilib pichirlashadi.

Mo'g'ulistonda siz uyda hushtak chalishingiz mumkin emas, chunki mahalliy e'tiqodlarga ko'ra hushtak yovuz ruhlarni uyingizga chaqiradi.
Mo'g'uliston hududi bo'yicha dunyoda 19-o'rinni egallaydi, ammo shu bilan birga, mamlakatda atigi 2,8 million kishi bor.

Mo'g'ullar sayohatchilarni sut, bir chimdim tuz va iliq choy bilan siylashga tayyor- bular mahalliy mehmondo'stlik odatlaridir.

Mo'g'ulistonda eng mashhur sport turlaridan biri bu bex deb nomlangan mahalliy kurashdir. Kurashchilar maydonga ko'kragini ochiq qoldiradigan maxsus liboslarda kirishadi. Ularning so'zlariga ko'ra, bir paytlar ayol musobaqa g'olibi bo'lgan va bunday kiyim ishtirokchilarning erkak ekanligini kafolatlaydi.

Mo'g'uliston har yili "Ming tuya" festivalini o'tkazadi. Hozirgi kunda ikki o’rkachli baqtriya tuyalari faqat Mo'g'ulistonda va Xitoyning bir viloyatida uchraydi.

RO‘ZA TUTISH (OG‘IZ YOPISH) DUOSI

Ro‘za tutish (saharlik, og‘iz yopish) duosi نَوَيْتُ أَنْ أَصُومَ صَوْمَ شَهْرَ رَمَضَانَ مِنَ الْفَجْرِ إِلَى الْمَغْرِبِ، خَالِصًا لِلهِ تَعَالَى أَللهُ أَكْبَرُ Navaytu an asuvma sovma shahro ramazona minal fajri ilal mag‘ribi, xolisan lillahi ta'aalaa, Allohu akbar. Ma'nosi: Ramazon oyining ro‘zasini subhdan to kun botguncha tutmoqni niyat...

Karantin paytida tayyorlangan 22 nafar eng noyob himoyalanish niqoblari

COVID-2019 pandemiyasi xukm surayotgan bugungi kunda har birimizda koronavirusdan himoyalanish uchun hech bo‘lmasa bitta tibbiy niqob bor. Ha, bu davr talabi. Biroq, andozaviy tibbiy niqob ta’bini juda tor doira bilan chegaralab qo‘yishini tan olmay, hatto shu og‘ir kunlarda ham o‘ziga xosligini yo‘qotishni istamagan kishilar o‘z qo‘llari bilan...

Android sirlari - 90% foydalanuvchi xabarsiz bo'lgan 7 ajoyib funktsiyalar

Bugungi kunda cho’ntagida sevimli va ajralmas smartfoni bo’lmagan kishi bo’lmasa kerak. Va ayni paytda insoniyatning eng foydali ixtirolari qanday qobiliyaga ega ekanligini biladiganlar sanoqli. Ushbu maqolada Android platformasida ishlaydigan smartfonlarning 7 eng qiziqarli funktsiyalari haqida batafsil....

Bundan 67 yil muqaddam yangi davr boshlandi

1957-yil 4-oktyabrda insoniyat aql bovar qilmas sakrashni amalga oshirdi! To‘rtta radio antennali mitti metall sharcha bo‘lgan "Sputnik-1" kosmik kemasi kosmosga yo‘l oldi va Yerning birinchi sun’iy yo‘ldoshi bo‘ldi......

Zakot berishga qodir insonlar

Zakot berishga qodir insonlar zakot va sadaqotlarini eng avvalo ushbu ko'rsatilgan kishilarga berishdan boshlashlari kerak. Ulardan «dillari oshno qilinuvchilar» mansuh  etilgan. Ya'ni, Islom avvalida zakot va vojib sadaqalarni kofirlarga xam berilar edi, bu bilan ularning dillarini Islomga moyil qilish maqsad qilinar edi. Keyinroq, Islom rivoj...

G’oyib bo'lgan kutubxonalar

Kutubxonalar qadimda antik davr madaniyatining butun ilmini o’zida mujassam etgan manba hisoblangan. Uni donishmandlik xazinasi, fikrlar makoni deya ta’riflashar edi. Qadimda kutubxonalar ko’p bo’lgan, biroq ularning ko’pchiligi dushmanlar tomonidan yo’q qilingan, ba’zailari esa shunchalik mohirlik bilan berkitib qo’yilgan-ki, hali-hanuz topib...

Ajoyib psixologik test

Ushbu psixologik testdagi suratda sizga eng ko'p ma'qul bo'lgan daraxni tanlash orqali ishga bo'lgan layoqatingiz haqida bilib olishingiz mumkin. Daraxtlarning har biri ma'lum bir harakter bilan mos keladi. Olimlarning fikriga ko'ra, ushbu qisqa test natijalari 94% hollarda to'g'ri chiqadi. Ishonmaysizmi u holda sinab ko’ring!...

Dunyoning eng mashhur shaharlardagi ko’chalar

Har bir shaharda minglab sonli ko’chalar mavjud. Ammo, shunga qaramay, faqat bittasi yoki ikkitasi mashhurlikka erishmoqda. Negadir odamlar bu ko'chalarga boshqalarga qaraganda tez-tez tashrif buyurishadi. Shunday ko’chalarda bir qanchasini sizning e’tiboringizga havola etamiz....

Foydali nonushta formulasi

Nonushta uchun umumiy qoida mavjudmi? Bizni har qanday holatda ham ertalabki nonushtadan voz kechmaslikka undagan Amerikla va Britaniya olimlari bu savolga javobni yaqindagina taqdim etdilar. “Vaqtim yetmaydi”, “Ertalab ishtaxam yo’q”, “Semirib ketishdan qo’rqaman” yoki “yegim kelmayabdi” kabi bahonalar qabul qilinmaydi....

Buyuk faylasuflarning boylik va kambag’allik haqidagi iqtiboslari

Puli ko’p emas, qanoatli inson boydir, hamma narsaga ega odam emas, sotib olish mumkin bo’lmagan narsaga ega bo’lgan odam baxtlidir, chiroyning ham yuz go’zalligi emas, qalb go’zalligi qadrlanadi....

Fikr qo'shish