Insoniyat dunyoga keltirgan eng buyuk aql
Insoniyat dunyoga keltirgan eng buyuk aql sohibi G‘arb da’vo qilganidek Eynshteyn emas, balki, Abu Rayhon Beruniydir.
Abu Rayhon Beruniy tibbiyot, falsafa, ximiya, fizika, matematika, geologiya, astronomiya, tarix, dorishunoslik, geografiya, filologiya-tarjima fanida olim hamda geodeziya ilmining asoschisi bo‘lgan.
U 1000 yil avval Yer shari o‘z o‘qi atrofida aylanishini birinchi bo‘lib aytgan shaxsdir. Zamonaviy o‘lchash uskunalari hali kashf qilinmasidan oldin yer atrofini o‘lchab, 99,7 % foiz to‘g‘ri topgan.
Barcha ilmlarga oid 120 xil kitob ta’lif qilgan.
Jorj Sarton «Ilm muqaddimasi» nomli kitobida: «Abu Rayhon Beruniy Islomdagi buyuk olimlarning eng kattasi va dunyo olimlari orasidagi eng ulug‘i bo‘lgan kishidir», dedi.
Nemis sharqshunosi Eduard Zaxau esa: “Albatta u shaxs tarix tan olgan eng aqlli insondir. U olimning ismi Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad Beruniydir” deya ta’riflagan.
Izoh: Beruniy ona tilidan tashqari yana bir qancha tillarni: arab, so‘g‘diy, fors, suryoniy, yunon va qadimgi yahudiy tillarini, keyinchalik Hindistonda sanskrit tilini o‘rgangan.
“Men bolalik chog‘imdanoq o‘z yoshim va sharoitimga qarab, imkoni boricha ko‘proq bilim olishga intildim. Biz turadigan joyga bir yunon ko‘chib kelgan edi. Men har xil donlar, urug‘lar, mevalar va hokazolarni olib borib, unga ko‘rsatar, bu narsalar uning tilida qanday atalishini so‘rab, nomini yozib qo‘yar edim”, deb yozgan edi Beruniy.
Rus olimi Bartold u zot haqida: “Beruniy shunday serqirra olimki, o‘z davrida mavjud bo‘lgan ilm sohalaridan shug‘ullanmagani kamdir. Uning yozgan asarlari shunchalik ko‘p va serqirraki, bunga bir odamning umri kifoya qilganiga kishi hayron qoladi” deb yozgan ekan.