Mo‘minlarni laqab bilan chaqirishning harom ekani

Mo‘minlarni laqab bilan chaqirishning harom ekani
Mo‘minlarni laqab bilan chaqirishning harom ekani


« Mo‘minlarni laqab bilan chaqirishning harom ekani »

“Laqab” so‘zi lug‘atda “ayblash, ustidan kulish, istehzo qilish” kabi ma’nolarni ifodalaydi. Bizning tilimizda “laqab qo‘yish, laqab to‘qish” deganda ham aynan shu ma’nolar ko‘zda tutiladi. Lekin arablarda “laqab” so‘zi ijobiy ma’noda ham qo‘llaniladi. Bunda u ma’lum bir shaxsning tanilgan ismi sifatida zikr qilinadi. Bu yerda kishini tahqirlash, ayblash ma’nolarini bo‘lmaydi, o‘ziga qo‘yilgan laqab bilan chaqirilayotgan kishi bundan rozi bo‘ladi. Masalan, Abu Bakr roziyallohu anhuning laqabi “Siddiq”, Umar roziyallohu anhuniki “Foruq”, Oisha roziyallohu anhoniki “Humayro”, Hamzaniki “Asadulloh”, Xolid ibn Validniki “Sayfulloh”, Ja’far ibn Abu Tolibniki “Tayyor” bo‘lgan. Shunday bo‘lsa-da, aslida laqab asosan salbiy ma’noda birovni ayblash ma’nosida qo‘llaniladi.

Alloh taolo O‘zining Kitobida aytadi: “Ey mo‘minlar,(sizlardan bo‘lgan) bir qavm (boshqa) bir (mo‘min) qavm ustidan masxara qilib kulmasin – ehtimol (o‘sha masxara qilingan qavm) ulardan yaxshiroqdir. Yana (sizlardan bo‘lgan)ayollar ham (boshqa mo‘mina) ayollar ustidan masxara qilib(kulmasinlar) – ehtimol (o‘sha masxara qilingan ayollar)ulardan yaxshiroqdirlar. O‘zlaringizni (ya’ni, bir-birlaringizni) mazax qilmanglar va bir-birlaringizga laqab qo‘yib olmanglar! Iymondan keyin fosiqlik bilan nomlanish (ya’ni, mo‘min kishining yuqorida man qilingan fosiqona ishlar bilan nom chiqarishi) naqadar yomon. Kim tavba qilmasa, bas, ana o‘shalar zolim kimsalardandir” (Hujurot, 11).
Ushbu oyatda Alloh taolo O‘zining mo‘min bandalarini boshqa mo‘min birodarlari ustidan masxara qilish, ularni ayblash, laqab qo‘yishdan qaytarmoqda. Balki ular ustidan kulib, laqab to‘qiyotgan odam Alloh taologa ulardan ko‘ra yaqinroqdir. Bu holda laqab qo‘yayotganlar Allohning mahbub bandalarini tahqirlab o‘z nafslariga katta zulm qilgan bo‘ladilar.

Shuningdek, mo‘mina-muslima ayollar ham o‘zlarining mo‘mina opa-singillari ustidan masxara qilishlari nahiy qilinmoqda. Ular bilmaydilar, balki ular masxara qilayotgan mo‘minalar taqvo va solih amallarda ulardan ustundirlar.

E’tibor beradigan bo‘lsak, mazkur oyatda “birodarlaringizni masxara qilmang” ma’nosi “o‘zingizni masxara qilmang” deb ifodalanmoqda. Bundan, mo‘minlarni masxara qilish, ularga laqab qo‘yish o‘zini masxara qilish bilan teng ekani kelib chiqadi.

Bandalar Allohga iymon keltirib, mo‘minlik sharafiga erishganlaridan so‘ng bir-birlariga laqab qo‘yib fosiqona ism bilan ismlanishlari qandoq ham yomon! Kimki mo‘min va mo‘minalarga laqab qo‘yishni bas qilmasa, Allohga tavba qilmasa, ular o‘zlariga zulm qilgan, isyon ishlari bilan Allohning azobini sotib olgan bo‘ladilar.

Muqotil aytadi: “Alloh taoloning bu oyati Bilol, Salmon, Ammor, Xabbob, Suhayb, Fuhayra, Huzayfaning mavlosi Solimlar ustidan maszara qilgan Bani Tamim qabilasi haqida nozil bo‘lgan” (Abu Hotim rivoyati).

Ato: “Bir-biriga laqab qo‘yish biron mo‘minni Islomga xos bo‘lmagan ismlar bilan – ey cho‘chqa, ey it, ey eshak, deb chaqirishdir”, deb aytgan (Abd ibn Humayd va Ibn Munzir rivoyati).

Ibn Abbos roziyallohu anhu: “Bir-biriga laqab qo‘yish bir kishi avvalda yomon – gunoh ishlarni sodir etib, so‘ng tavba qilgach, uning o‘tgan gunohlarini yuziga solib ayblashdir”, degan(Ibn Jarir Tabariy rivoyati).

Sajda yechimdir!

Qachonki yuraklar siqilganda Qalbingning tub – tubidan “Alloh” deysan. - Qachonki dunyo ko‘zinga zulmkor ko‘ringanda, hamma qilganlaring behuda bo‘lganida, qanotlaringni qayirganlarida “Yo Alloh” deysan....

Tasbehlar namozi

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam kunlarning birida amakisi Abbos roziyallohu anhuga shunday dedi: «Ey amakim Abbos! Senga bir mukofot beraymi? Senga bir yaxshi narsa aytaymi?...

Yetti toj

«Laa ilaha illallohu vahdahu laa shariyka lahu, lahul mulku va lahul hamdu va huva 'alaa kulli shayin qodiyr» (Yagona Allohdan boshqa iloh yo‘q, Uning sherigi ham yo‘q, saltanat va maqtov Unikidir. U barcha narsaga qodir Zotdir)......

Kimki o‘z uyida omonlikda

«Rasululloh ﷺ: «Kimki o‘z uyida omonlikda, jasadi salomatlikda, kunlik taomi huzurida holda tong ottirsa, xuddi unga butun dunyo jamlangandek bo‘ladi», dedilar» Jannat go‘zalroq va boqiydir...

Jannatga kirishga sabab bo'luvchi amallardan biri

Tahoratdan so‘ng alohida o‘qiladigan 2 rak'at yoki nasib bo‘lgancha nafl namoz o‘qishning fazilati haqida. Jannatga yetaklovchi amallar ko‘p. Ulardan biri haqida quyidagi hadis bilan tanishgach, bilib olasiz......

Namozni o'tirib o'qish hukmi haqida

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallamning olamlarga rahmatlari tufayli, Alloh taolo bizga U zotni dinda yengillik va bag‘ri kengliklarga yo‘l ochish uchun yubordi. U zot o‘z ummatlariga farz amallarni ado etishni, xususan, bemor, uzri bor insonlarga g‘amxo‘rlik qilib, ularga namoz o‘qishni oson qilib berdilar. U Zot namozning ba’zi ruknlarini...

Har qanday ishni boshlashdan avval

“Har qanday ishni boshlashdan avval Allohning rizoligini o‘yla. Aks holda qilgan ishlaringning hammasi behuda ketadi. Ahmoq kishi hikmat lazzatini bilmaydi, bamisoli tumov kishi gulning hidini sezmaganidek”....

Sabr haqida

Domla minbarga chiqib, zohidlik, sabr va isrofni tark qilish haqida gapira boshladi. Ko‘cha tozalaydigan ishchilardan biri uning gapini bo‘ldi: - Taqsir! Siz ishga qimmatbaho mashinada, qimmatbaho kiyimlarda , masjidni to‘ldirar darajada xushbo‘y atirlarni sepib kelasiz. Qo‘lingizda ayfon. Yil ora umraga borasiz....

Allohumma a’inni ala zikrika va shukrika va husni ibadatika

«Allohumma a’inni ala zikrika va shukrika va husni ibadatika». Ya’ni «Allohim, menga zikringni, shukringni va husni ibodatingni qilishga O‘zing yordam bergin»...

Osmonda yulduzlar nur sochgan onda

Osmonda yulduzlar nur sochgan onda, Bir uyga osmon ham qaraydi hayron, U qanday uy ekan deb so‘raganda, U uyda o‘qilar har tun bu Qur’on...

Fikr qo'shish