SA'D IBN ABU VAQQOS (r.a.) ning to‘liq ismi...
SA'D IBN ABU VAQQOS (r.a.) ning to‘liq ismi Molik ibn Vahb ibn Abdumanof al-Qurayshiy Zahriy(taxminan 590-674) bo‘lib, sahoba va makkalik ilk musulmon, Muhammad (s.a.v.)ning qo‘riqchilaridan biri bo‘lgan. Quraysh qabilasidan, Muhammad (s.a.v.)ning onalari Omina kabi Bani Zahra urug‘idan bo‘lgan. Madinaga ko‘chib borgan muhojirlardan, Muhammad (s.a.v.)ning barcha g‘azovatlarida qatnashib, u kishining hurmatlariga sazovor bo‘lgan. Sa'd ibn Abu Vaqqos (r.a.) bag‘oyat jasur, mard inson, mohir mergan hisoblangan. Uhud jangida Muhammad (s.a.v.)ning yonlarida turib jang qilgan Sa'd mingdan ortiq o‘q otgan. Eronga yuborilgan qo‘shinga lashkarboshi etib tayinlangan.
Sa'd ibn Abu Vaqqos (r.a.)ga shuhrat keltirgan Qodisiya jangida (636 yil) Rustam boshchiligidaga 40 ming kishilik fors qo‘shinlari yengilgan. So‘ng Madoin (Ktesifon) shahrini hujum bilan olgan va Sosoniy shohlarining behisob xazinalarini qo‘lga kiritgan. Ma'lum muddat Eron va Iroq noibi bo‘lgan. Sa'd ibn Abu Vaqqos (r.a.)Umar (r.a.) zamonida (638 yil) Kufa shahrini qurgan. Usmon (r a.)ning fojiali o‘limidan so‘ng biror ishga qo‘shilmagan, xalifalikka da'vogarlik qilmagan. Jamal va Siffin janglarida ishtirok etmagan, Muoviya huzuriga chaqirtirilganda bormagan. Madina tashqarisidaga uyida 84 yoshida vafot etgan. Vasiyatiga binoan, Badr jangida kiygan va 55 yildan beri asrab kelgan jundan to‘qilgan bir jubbasi bilan kafanlangan: "Meni shunga kafanlanglar.Chunki, Badr g‘azoti kuni dushmanga ro‘baro‘ bo‘lganimda, ustimda shu kiyim bor edi. Kafanim bo‘lsin deb shu kungacha saqlab qo‘ygandim" deganlar. Sa'd ibn Abu Vaqqos (r.a.) ning mashhurkamoni Madinai munavvaradagi "Hijoz temir yo‘li" nomli muzeyda saqlanmoqda.