Hazonli kunlar. Tuzoq... 5-qism
Sarvihonning yonidan bir axvolda chiqqan Shavkat aka uyidagi yolg'iz qolgan bolalaridan havotir ila uyiga tomon yo'naldi. Sarvihonning yonida ota–onasi qarab qoldi. Shavkat aka uyiga borgach, hotinining yuzini ko'rmaslikka umid qilardi, chunki kecha uni ertalab uyiga dap bo'lishini tayinlab kelgan edi…
Mashinani xovliga kiritib, honasiga yo'l oldi. Hona ship–shiydam, hotini xamma narsani eg'ishtirib ketgan ekan. Oshhona tomon yo'l olgan ShAvkat aka ikki o'g'lining o'z honalarida nimalardir o'ynab yotardi. Oshhonada esa kimdir taraq–taraq qilib nimalardir tayyorlardi. Shavkat aka hotinining ketganligi xisobga olib xam xayron, xam qiziqib oshhonaga kirib bordi. Qarasaki, qizi Nuriya qozonda nimalardir tayyorlardi. Shavkat aka jilmayib, qizini kuzata boshladi.
–Ona qizim, nimalar tayyorlayapsan?
–Sho'rva qilyapman ota, shirin chiqmasa indamaysizmi?
–Yo'g'–e qizim, sizning tayyorlagan ovqatlaringiz men uchun dnyodagi eng shirin ovqat. Faqat extiyot bo'ling qizim, –deb honasiga qaytmoqchi bo'ldi. Ammo hotinini so'rash esidan chiqqanligi bois yana iziga qaytdi.
–Qizim, enang ketdimi?
–Xa, ketdilar enam, yig'lab–yig'lab ketdilar. Bizam yig'ladik, boshqa qaytmaydilarmi?, –deya yig'ladi Nuriya.
–Qaytmaydi, qaytmaydi, endi o'zimiz yashaymiz.
–Siz uyga yangi ena olib kelasizmi? –deb javdirab qaradi Nuriya.
–Kim aytdi senga buni? Yangi ona keladi deb kim aytdi?
–Enam aytdi. Senlarga yangi ena olib keladi otlaring, yoshginasida olib keladi, maktabni bitirmaganidan topib olib keladi dedi, –deb yana yig'la shni boshladi.
–Bizga yangi ena xam, eski ena xam kerakmas, o'zimiz yashayveramiz, yangang kelib biz bilan yashayveradilar.
–Vooyyy, jiyanli bo'ldikmi ota?
–Afsuski… xa mayli, ona qizim, ovqatingni tayyorlayver, –deb kiyimini almashtirish uchun honasiga kirib ketdi…
……………………….
Shifokorlar Sarvihonga javob berishgach, uni ota–onasining uyiga olib ketishdi. Chunki erining uyida uning dam olishiga sharoit yo'q edi. Mexri hola xayotdan ko'ngli sovugan qizinig atrofida girdi kapalak edi. Sarvihon jimgina bir nuqtaga tikilib ko'zlarida yosh qalqib turardi. Onasi unga qanchalik mexr bermasin u uchun dunyo rangsiz edi, uning ilk jigarporasidan ayrilgani u uchun bir umrlik armon. Mexri hola xovliqib honaga kirib keldi.
–Qizim, qizim, mana , mana telefon qildi?
–…….
–Qizim, Sarvihon, seni so'rayapti, ma, ol.
–Kim ena, –deb Sarvihon beforqona qarab qo'ydi.
–Ering, Ilyosjon telefon qilyapti, olsangchi…
–Nima? Nima? Qani, –deb Sarvihon ko'zlaridan duv yoshlarini to'kib yubordi. –Allo, Assalomu alaykum…,–xamon yig'lardi.
–Gulim, Sarvihon, va alaykum assalom.
–Yahshimisiz? Nega meni izlamaysiz, nega meni tashlab ketdingiz? Nega bolamizni saqlab qolishga yordam bermadingiz? Nega ahir, –deb baqirib yig'lay boshladi.
–Yig'lama, yig'lama, boraman gulim, sen o'zingni qo'lga ol, men uchun keraksan gulim.
–Onangiz, onangiz…
–Bo'ldi, bularni o'ylama, xali xammasi yahshi bo'ladi…
–Qachon kelasiz? Keling, iltimos, iltimos begim, keling, men o'lib qolaman, bolamning ortidan ketaman, keling iltimos, –deb qon bo'lib yig'lardi.
–Boraman, boraman. Meni kut…
Ular telefonda ancha gaplashishdi. Sarvihonni bu suxbat ancha tetiklashtirdi… u shu kundan boshlab xayotga qiziqish bilan qaray boshladi va tuzala boshladi…
……………………………………
Gulnor opa ertalab uyidan narsalarini eg'ib, raxmatli ota–onasining uyiga bordi. Eshikni taqillatar ekan, ro'moli tushib, sochlari to'zg'igan, ayanchli bir axvolda edi. Eshikni taqillatar ekan, negadir uzoq turib qoldi. Bir payt eshikni ukasi ochdi. Opasining bu xolatini ko'rgan ukasi bir muddat qotib qoldi.
–Opa? Nima bo'ldi?
–Ular meni xaydab solishdi. Pochchang meni xaydab soldi, u meni urdi, –deb yig'lay boshladi. Opasining barcha qilmishidan habari bor ukasi opasiga beraxmlarcha nazar soldi.
–Opa, sizning karomatingiz bilan uyingizda janjal bo'lmagan kun yo'q. Jiyanimning xam xayotini buzibsiz, kelinga kun yo'q emish. Endi mening tinch xayotimni buzmoqchimisiz?
–Ukam, ukajonim, unaqa dema, sen mening jigarimsan, ukamsan, meni ko'chaga xaydama.
–O'z bolasiga raxm qilmagan ayol menga raxm qilarmidi? Yo'q opa, mendan hafa bo'lmang, sizni uyga kiritolmayman, tinch oilamning buzilishini hoxlamayman.
–Unda qayoqqa boray ukajon?
–Akamning uyiga boring, kiritishar, xarqalay singlisisiz.
–Bu er ota–onamning uyiku, shu erda o'sdim, uzatildim, nega kiritmaysan ukajon?
–Opaaaa, endi bu mening uyim. Agar sizam salgina mexribonroq bo'lganingizda edi, jon deb kiritardim.
–Ukam, iltimos..
–Bo'ldi, bo'ldi opa, meni tinch qo'ying, mexmonlikka kelsangiz uyim ochiq, ammo biz bilan birga yashashingizga rozi bo'lolmayman, hayr, –deb eshikni yopdi…
Bunday odamlarga, xatto o'z jigari xam eshigini maxkamlaydi, Gulnor opaning ko'zlarida alamzadalik ko'zyoshlari qalqib, ko'chada qolib ketdi. Endi birdan–bir umidi akasidan edi…
Gulnor opa akasining uyiga xam bordi, ammo u akasi xam uni oilasiga qabul qilishmadi, aksincha unga baqirib berdi.
–Bor, yo'qol, ket, o'z oilangni buzib qaysi yuz bilan uyimga kelding? Qizlarim voyaga etib qolgan, ularga seni deb jabr bo'lishini istamayman, ket, –deb Gulnor opani xaydab soldi. Endi ko'zlari ochilib, qilmishlaridan afsus chekayotgan Gulnor opa o'zining naqadar hudbin bo'lib ketganligini angladi. Chunki, xatto jigarlari xam undan yuz o'girishdi, inson uchun bundanda og'ir xolat yo'q bo'lsa kerak… Endi u qaerga boradi? Ko'chada horu zor bo'lib yuradimi? Uyiga qaytsachi? Yo'q, Shavkat aka uni qabul qilmaydi, kechirmaydi. U nabirasining tug'ilmasdan xalok bo'lishida sababchi. Ikki yoshning orzuqib kutgan birinchi farzandining bevaqt ketishiga sababchi. Yana eng ayanchlisi shuki, Sarvihon befarzand bo'lib qolishi mumkin…
………………………………..
Sarvihon ancha o'ziga kelib qoldi va erining uyiga qaytdi. Ular qaynotasi va qaynukalari bilan axil yashay boshlashdi. Faqat Nuriya ba'zida honasiga bekinib xo'ng–xo'ng yig'lardi. U xali go'dak, u xali mexrga zor, uxali murg'ak qalb egasi. U shu yoshida bir oyga yaqin ovqat qildi, uy supurdi, ro'zg'or tebratdi. Sarvihon kelganidan keyin u bu ishlardan ozod bo'ldi, biroq baribir uning ko'ngli kemtik, ko'ngli yarim. Endi uning sochlari qirq kokil qilib o'rilmagan, endi unga xar oyda parparagi bor kuylak tikilmaydi, endi unga kechalari ertak aytib beradigan kishi yo'q, u bir narsaga zor–Ona meriga… Bola uchun onaning yo moni yo'q, u uchun ona aziz va uning mexrini xech nima bosolmaydi. Sarvihon va Shavkat akaga qanchalik yomon ko'ringan Gulnor opa Nuriyahon uchun juda mexribon ona edi, onasiz ichikib kasal bo'lish darajasigacha etgan edi…
……………………………………
Yoz ohirlab, kuz fasli boshlanay deb qolgan. Xamma bolalar maktab taraddudida. Kimdir kitob olsa, kimdir kuylak tikdirmoqda. Bu xayajonlar Nuriya uchun begona, u ohirgi paytlarda so'lib qolgan guldek so'lin, tez–tez kasal bo'lib qolardi. Sarvihon uni qanchalik parvarishlamasin, uning yuzida tabassum yo'q… Nuriyaning yuzida nur yo'q, fayz yo'q, jon yo'q….
……………………………………..
–Allo.
–Assalomu alaykum.
–Va alaykum assalom.
–Dada, bu men, Ilyosman.
–Xa o'g'lim, yahshimisan?
–Yahshi raxmat, O'zlaringiz yahshimi?
–Biz xam yahshimiz, raxmat.
–Ota, enamdan habar olib turibsizlarmi?
–Yo'q, habar olganim yo'q. Nega so'rab qolding?
–Enam nonvoy sehda ishlayotgan ekan, xam o'sha erda yotib ishlar ekan.
–Nima qipti? Jazosi shu onangning, shuncha zug'umlariga javob beryapti.
–Ota, baribir onamizku, odamlar xar nima deb gapirayotganmish, onam xam ancha charchab qolibdi, besh oydan buyon naxotki bir marta habar olmadingizlar?
–O'g'lim. Onangning qilmishini ko'zim bilan ko'rdim, bolangning nobud bo'lishida onang sabachi, men senlarni deb uni xaydab soldim.
–Singlim va ukalarimchi? Ular onamni sog'inishmagan deb o'ylaysizmi? Naxotki ularning ko'zlariga qarab onam kerakligini bilmasangiz, iltimos, onamning olib keling.
–Men olib kelmayman. Agar olib kelgin kelayotgan bo'lsa, ana kelib olib kel.
–Siz rozi bo'lmasangizchi?
–Kel, qarshi chiqmayman.
–Raxmat dada…
Ilyos otasining roziligini olib, hursand bo'lib ketdi va zudlik bilan bilet olib uyiga qatdi…
……………………………..
Ilyos uyiga kirib kelar ekan, xovlisida uni ukalari va otasi kutib turardi. Barchasi Ilyosni ko'rib oldiga yugurishdi. Nuriya akasining bo'yniga osilib yig'lay boshladi.
–Akajon, enamni olib keling. Iltimos, olib keling, enamni sog'inib ketdim.
–Ho'p, ho'p singlim…
Ilyos oila a'zolari bilan salomlashib, honasiga kirdi. Sarvihon huddi birinchi kungi kelinchakdek derazaga qarab hayol surib turardi. (Shu erda salomlashish saxnasini yozmayman, chunki bu na dinga, na dunyoga to'ri keladi, hullas, salomlashdi…)
–Begim, bolamizni asrab qololmadim, meni kechiring, –dedi yig'lab.
–O'zingni aybdor sezma, xammasi yahshi bo'ladi. Men onamni uyga olib kelmoqchiman, onam ko'chada hor, sen hafa bo'lmaysanmi?
–Meni ko'p urushsayam ayamni sog'inganman. Ammo bolamning nobud bo'lishida ayamning…
–Bo'ldi, men onamni boqishim farz. Onamni rozi qilmasam ikki dunyo yolchimayman.
–Ammo mening xayotimchi??? Yana qiynalib yashaymanmi?
–Yo'q, agar yana shu xol takrorlansa, bu xovlidan ko'chib chiqamiz, faqat enamni olib kelishimiz kerak…
–Ho'p, roziman, faqat yana qiynalishimga tomosha qilib turmang begim, boshqa farzandimni yo'qotishni istamayman…
…………………………….
Ioyos onasi ishlaydigan nonvoyhonaga bordi. Onasini chaqirib tashqarida turdi. Onasi kelib Ilyosning yoniga keldi…
–Bolam…
–Enajon…
–Bolam, keldingmi bolam, –deb yuzlaridan o'pib yig'ladi.
–Ena, yuring uyga, yuring.
–Borolmayman bolajonim, men hotiningni ko'p qiynadim, borolmayman…
–Ena, yuring iltimos, sizni otam, ukalarim, keliningiz kutib o'tirshibdi.
–Yo'q borolmayman. Men borolmayman, –deb yig'lardi.
–Enajon,sizni xamma kechirgan, yuring, axvolingizga bir qarang, biz borku, siz nega ko'chada uy–joysiz hor bo'lishingiz kerak, yuring, –deb onasini uyiga olib ketdi…
……………………………………
Ilyos onasini xovliga etaklab keldi. Birinchi bo'lib kelini Sarvihon qaynonasini kutib oldi. Gulnor opa kelinining ko'ziga qaray olmadi.
–Kelin, meni kechiring, –ko'zlariga yosh oldi Gulnor opa.
–…..
–Meni kechiring. Men Ilyosjonimni dunyoga keltirganimda juda hursand bo'lgandim. Birinchi bolam deb juda hursand bo'lgandim. Ammo men sizning birinchi bolangizdan ayirdim, –deb yig'isini tiyolmadi.
–Ayajon, hush kelib sizsiz uyimiz xuvillab qoldi, –deb qanonasini bag'riga oldi… Bolalari onasining bag'riga otilishdi, Nuriya sevinch ko'zyoshlari bilan onasini bag'riga bosardi. Shavkat aka deraza tirqishidan qarab hotinining naqadar qiynalib ketganini ko'rib unga ich–ichidan raxmi keldi. Ranglari so'lg'in, sochlariga qirov tushgan. Xatto, o'zini koyidi xam, nodon er, hotiningni shunaqayam hor qilasanmi deb. Xarqalay NIKOX MUQADDAS, BIR YoSTIQQA BOSh QO'YISh YuKSAK MEXR… ENDI OILA BIR BUTUN… Faqat bir narsa, Gulnor opaning fe'l–atvori yana avalgidek bo'lib qolmasmikan…
………………………………..
Oradan to'qqiz oy o'tdi. Ayni yozning boshlanishi. Sarvihon xavoning issiqligidan xovliga suv sepa boshladi. Ichkaridan elpig'ichini tebratib qaynona Gulnor opa chiqib keldi. Rangi uchib, jaxli chiqib javray boshladi.
–Xoy quloqsiz kelin, men sizga nechi marta aytdim? Qachon odamdek gapimga quloq solasiz?
–Voy ayajon, uzr.
–E bidirlamang, gap qaytarmang, qani, chelakni oting, sizga bir nima bo'lib qolsa men nima qilaman? Nabiramning sog'lig'ini o'ylang, boshqa ko'tarmang og'ir yuk, tashlang dedim, –deb jerkib berdi. To'g'ri, Gulnor opaning gapirish usuli xamon o'sha–o'sha, ammo bu mexrga o'zgartirilgan usul…
…………………………………
Oradan 6 oy o'tdi…
Gulnor opa tutoqib kelinining oldiga kela boshladi.
–Sarvihon, turing o'rningizdan. Bu nimasi? Qarang, uyqusirab yotibsiz, siz borib honangizga yotib biroz dam oling, men o'zim qarab turaman bolangizga, –deb jajji chaqaloq nevarasini bag'riga bosib ko'tardi…
Shavkat aka va Ilyos so'rida yonboshlab yotar ekan, kelin–qaynonalarning muomalasini kuzatar ekan, Ilyos otasiga dedi.
–Ota, enamning butunlay o'zgarishiga nima sabab?
–Eeeehhhhh o'g'lim, onangning butunlay o'zgarishiga og'ir kunlar sababchi bo'ldi. Onangni uydan xaydab solganimda u ukasining va akasining uyiga borishini bilgandim va ularga telefon qilib nima bo'lganda xam onangni uyga kiritmasligini so'radim. Ular rozi bo'lishmadi ammo men onanga TUZOQ qo'ydim, onang tuzoqqa tushib HAZONLI KUNLARNI boshidan o'tkazib va bugun u o'sha–o'sha harakteri bilan mexribon ona va qaynonadir… ko'rdingmi bolam, oila muqaddas, uni mustaxkamlash uchun ba'zan tuzoq qo'yish xam kerak, –dedi va ular jilmayib tomosha qilardi…
Xikoya tugadi. Sabr bilan o'qiganlar uchun katta raxmat. Xar narsa yahshilik bilan tugasin iloxim, Barchangizga katta raxmat yana bir bor deb, muallif Alijon Safarov.
Xikoyamiz tugadi! Salomat bo'linglar!!!