Футбол ўйинининг туғилган кун санаси ва қоидалари тарихи ҳақида

Футбол ўйинининг туғилган кун санаси ва қоидалари тарихи ҳақида
Футбол ўйинининг туғилган кун санаси ва қоидалари тарихи ҳақида


Маълум бўлишича, дунёдаги энг машҳур ўйин – футбол ўзининг туғилган кунига эга. У 26 октябрда нишонланади. Сана, албатта, шартли, ҳеч ким аниқ айтолмайди. Хўш, рақиб дарвозасига зарба беришга уриниб, юмалоқ коптокни тепиб, мусобақани ташкил қилиш ғояси ким томонидан биринчи бўлиб пайдо бўлган?

Замонавий футболга жуда ўхшаш ўйинлар дунёнинг турли мамлакатларида бўлган. Аммо замонавий футболни инглизлар дунёга совға қилганлар. Ва бу 1863 йил 26 октябрда содир бўлди. Инглизлар ушбу ўйиннинг асосчилари деб ҳисобланишади. Гап шундаки, 1863 йилгача футбол ўйинлари учун ягона қоидалар мавжуд эмас эди. Кўпинча, ҳатто битта шаҳарнжамоалари ҳам ўзаро ўйин ўтказолмайдилар, чунки улар ўйин қоидаларига нисбатан ҳар хил қарашларга эга эдилар.

Ушбу келишмовчиликларга барҳам бериш мақсадида 1863 йил 26 октябрда Лондоннинг “озод масонлари” тавернасида 11 клуб вакиллари тўпланиб, футболнинг ягона қоидаларини ишлаб чиқиб уюшма тузишди. Унга киритилган клублар ушбу қоидаларга қатъий риоя қилишлари керак. Қизғин баҳсларга қарамай, футбол ассоциацияси тузилди. Ўйин қоидаларини ишлаб чиқиш анча қийин бўлиб чиқди. Кейинги учрашув 1 декабрга белгиланган эди. Ўша куни янги ассоциация аъзолари қизғин баҳслашишди. Масалан, Лайтонстоне клуби вакили бўлган жаноб Элкок, футбол қоидалари чалиш, рақибни уриш ва қўл билан ўйнашни тақиқлаши кераклигини қатъий таъкидлади. Бундай "имтиёзлар" фақат дарвозабон учун сақланиб қолди.
Уюшмада хазиначи этиб сайланган Кемпбелл умуман бошқача фикрда эди. Унинг таъкидлашича, зарбаларни ўйиндан олиб ташлашнинг иложи йўқ, айнан шу нарса ўйинга жасорат беради. Дарҳақиқат, ўша пайтда фақат эркаклар футбол ўйнаган ва ҳақиқий эркак оғриққа чидай олиши керак. Оёқдан чалиш ва бошқа қўполликларни футбол қоидаларидан олиб ташлаш қарори овоз бериш йўли билан қабул қилинди. Майдончиларга тўпни қўллари билан ушлаш тақиқланган. Бундан ҳафсаласи пир бўлган Кемпбелл овоз бериш натижаларига рози бўлганини, аммо унинг клуби бундай шароитда уюшма аъзоси бўлиб қола олмаслигини айтди. Қизиғи шундаки, “Блекхит” ҳақиқатан ҳам ассоциацияни тарк этди ва регби жамоалари сафига қўшилди.
Музокара ва тортишувлардан сўнг футбол ўйинининг асосий 13 қоидаси ўрнатилди. 1 декабрда улар қабул қилинди ва нашрга газеталарга юборилди. 7 декабрдан бошлаб барча ФА клублари ўз ўйинларида уларга риоя қилишлари шарт эди. Кейинчалик, улар универсал эътирофга сазовор бўлишди. Қоидаларда футбол майдонининг катталиги, тўпни дарвозага урилган деб ҳисоблаш шартлари, тўпни чегарадан ичкарига киритиш қоидалари ва ўйиннинг бошқа тафсилотлари назарда тутилган эди. Қизиғи шундаки, ҳар бир урилган голдан кейин жамоалар дарвозаларини ўзгартиришлари керак эди.
Бир неча йил ўтди ва футбол сайёрамиз бўйлаб ғалаба қозонадиган юришни бошлади. Инглизлар, қайси давлатда бўлмасин, албатта ўзаро футбол жангларини уюштиришади. Уларга қараб, маҳаллий ихлосмандлар ҳам ўйинга қўшилишди. ХИХ асрнинг саксонинчи йилларида Аргентина божхоналарида қизиқ воқеа юз берди. Аргентинага Буюк Британиядан ғалати юк - футбол тўплари ва формалар тўплами келди. Жанубий Америкада яшаган инглизлар томонидан буюртма қилинган. Божхона ходимлари юкни узоқ вақт давомида кўриб чиқиб ўтказиб юборишга қарор қилдилар.

Қадимги Ҳиндистонда кашф қилинган ва ҳозирги кунда кенг фойдаланадиган бешта нарса

Шахматнинг қадимги Ҳиндистонда пайдо бўлганини ҳамма билади. Аммо келиб чиқиши Ҳиндистонга бориб тақаладиган яна бир неча нарсалар ҳақида биз билмаган эдик......

Коронавирус инфекциясига чалинган машҳурлар

Хитойнинг Ухан шаҳрида пневмония аломатларига ўхшаш касаллик тарқалди. Сўнгра кенг ёйила бошлади. Дунёнинг айрим мамлакатларида ушбу касалликка чалинганлар сони хитойликларнинг сонидан ошиб кетган. Минглаб беморларнинг орасида таниқли одамлар, актёрлар, спортчилар, сиёсатчилар ҳам бор. Бугунги мақоламизда Коронавирус билан касалланган машҳурлар...

Камтар миллиардер Марк Сукербергнинг уйи қандай кўринишда?

Кўпгина машҳур одамлар ўзларининг миллион миллион бойликларини энг сўнгги русумдаги ҳашаматли автоуловлар, сайёранинг энг элит бурчакларида жойлашган ҳашаматли уйлар, қиммат кийим-кечак ва қимматбаҳо заргарлик буюмларига сарфлашмоқда. Аммо бугунги кунда биз ҳаётининг устуворликларини мутлақо бошқа йўл билан белгилайдиган камтар миллиардер ҳақида...

Қуруқ меваларнинг фойдали ҳусусиятлари

Дунёнинг етакчи мутаҳассис ва олимлари қуруқ меваларни витаминлар кони, деб аташади. Бундай мевалар бемалол рафинадланган шакар ўрнини боса олади. Улар таркибидаги клетчатка эса ошқозон учун жуда фойдали....

Кичик бўлган ювиниш хонаси учун 11 ажойиб ғоя

Ҳатто энг кичик бўлган ҳаммомни ҳам шинам ва қулай ювиниш хонасига айлантириш мумкин. Сиздан талаб этиладиган нарса интерер дизайнига аҳамият бериш жойлашувдан тўғри фойдаланишдир. Кичик ҳаммомда керакли буюмларнинг барчасини қандай жойлаштиришнинг энг муваффақиятли намуналарини эътиборингизга ҳавола этамиз!...

Гуллар ҳақида қизиқарли маълумотлар

Бугунги мақоламизда дунёнинг гўзаллик тимсоли саналмиш гуллар ҳақида гапириб ўтамиз. Марҳамат улар билан танишинг!......

Кичкинтойлар ҳақидаги қизиқарли фактлар

Болалар ҳаётимизни айтиб бўлмайдиган даражада завқ-у шавққа тўлдиришади. Уларсиз ҳаётни тассавур қилиб бўлмайди. Биргина табассуми билан ҳаётимизни нурга тўлдиришга қодир ушбу миттивойлар ҳақидаги қизиқарли маълумотларни сизга тақдим этиш истагидамиз. Марҳамат улар билан танишинг!......

Ҳуррем ва султон Сулаймоннинг биз билан замондош бўлган авлодлари

Бир пайтлар уч қитъа ҳукмдори бўлган султон Сулаймон ва рафиқаси Ҳуррем султоннинг авлодлари борми? Улар ҳозир қаерда яшайдилар ва нима иш қиладилар?......

Инсон ҳаётига хавф солувчи касблар

Ҳафтада 5 кун давомида 8 соатни тўртта деворда ўтказадиган офис ходимларининг аксарияти учун ҳаддан ташқари ҳавфли касблар ғояси ақлдан озган бўлиб туюлиши мумкин. Йўлакдан ҳожатхонага ёки сув совутгичига тушиш орқали бир неча кун давомида стулда ўтиришга ёки ҳаракатларини чеклашга қодир бўлмаганлар эса тўлқинларга қарши сузишни ёки тепаликлардан...

Андроид сирлари - 90% фойдаланувчи хабарсиз булган 7 ажойиб функтсиялар

Бугунги кунда чунтагида севимли ва ажралмас смартфони булмаган киши булмаса керак. Ва айни пайтда инсониятнинг энг фойдали ихтиролари кандай кобилияга эга эканлигини биладиганлар санокли. Ушбу маколада Андроид платформасида ишлайдиган смартфонларнинг 7 энг кизикарли функтсиялари хакида батафсил....

Фикр қўшиш