Курбонликнинг таърифи:

Курбонликнинг таърифи:
Курбонликнинг таърифи:


Курбонлик Аллох Таолога якинлик хосил килиш учун Курбон хайити кунларида сўйиладиган жонликдир.
2. Унинг хукми: Курбонлик килиш ханафий уламолар наздида закот нисобидаги молга эга бўлган хар бир мусулмон кишининг зиммасидаги вожиб амалдир. (Закотда молнинг нисобга етишидан ташкари, унинг тижорат моли бўлиши ва бир йил давомида камаймасдан туриши шарт килинади, курбонликда эса бу шартлар йўк). Баъзи олимлар инсоннинг моли нисобга етиш-етмаслигидан катъий назар, агар у курбонлик килишга кодир бўлса ва шу иш сабабли кийналиб колмаса, унга бу амал таъкидланган суннатдир, дейдилар. Айримлар курбонлик килишни хатто фарз хам деганлар. Бу хукмлар Аллох Таолонинг куйидаги сўзига асосланади: "Раббингиз учун намоз ўкинг ва жонлик сўйинг". ("Ал-Кавсар" сураси, 2-оят)
Пайгамбар алайхиссалом айтадилар: "Ким намоздан илгари жонлик сўйган бўлса, яна кайта сўйсин". (Муттафакун алайхи). Абу Айюб ал-Ансорий ривоят киладилар: "Киши Пайгамбар алайхиссалом замонларида ўзи ва оила аъзолари номидан бир кўй курбонлик килар эди". (Термизий ривоятлари)
3. Фазилати: Курбонлик килишнинг улуг амал эканига Пайгамбар алайхиссаломнинг куйидаги хадислари гувохлик беради: "Курбонлик кунлари Одам боласи киладиган амаллар ичида кон окизишдан (жонлик сўйишдан) кўра Аллохга махбуброк амал йўкдир...". (Ибн Можжа ва Термизий ривоятлари, хасан хадис). Яна Пайгамбар алайхиссаломдан: "Курбонлик ўзи нима?", - деб сўрашганда, Расувлуллох соллаллоху алайхи ва саллам: "У оталарингиз Иброхим алайхиссаломнинг суннатидир", - деб жавоб бердилар. "Ундан бизга кандай ажр бор?", - дейишганида эса, у зот: "Хар бир туки учун биттадан яхшилик берилур", - дедилар... (Ибн Можжа ва Термизий ривоятлари). Хадисларда бу дунёда курбонлик учун сўйилган жонликнинг Киёмат куни Сирот кўпригидан ўтар пайтда хозир бўлиб, эгасини ўзининг устига миндириши ва Сиротдан олиб ўтиши айтилган.4. Хикмати: Курбонлик килишдаги хикматлар хакида гапирганимизда, улардан куйидагиларни эслашимиз лозим:
а) Ислом шиорларини улуглаш; Дин шиорларини хурмат килиш ва улуглаш иймон аломати бўлиб, бу иш туфайли Ислом мустахкамланади, мусулмонларнинг иймонлари зиёдалашади.
б) Бу амал оркали Аллохга якинлик хосил килиш; Зеро, Аллох Таоло: "Раббингиз учун намоз ўкинг ва жонлик сўйинг", - деб буюрган.
в) Тавхид ахлининг имоми Иброхим алайхиссалом суннатларини тирилтириш; Аллох Таоло у зотга ўз ўгиллари Исмоилни курбонлик килишни вахй килди. Сўнг Исмоилнинг ўрниларига бир кўчкорни эваз килиб берди. У зот ўгиллари ўрнига уша кўчкорни курбонлик килдилар. Аллох деди: "Уни биз улкан курбонлик эвазига алмаштириб олдик". ("Ас-Саффот" сураси, 108-оят)
г) Хайит куни ахлу оилага мўл-кўлчилик яратиб бериш хамда факир ва мискинларга нисбатан мехр-шафкат туйгуларини оммалаштириш;
д) Чорва хайвонларини бизга бўйсундириб кўйгани учун Аллохга шукрона бажо килиш; Аллох Таоло дейди: "...Бас ундан енглар хамда факир ва хожатмандни ризклантиринглар. Уни сизларга мана шундай бўйсундириб кўйдик, шоядки шукр килсангизлар. Аллохга харгиз унинг гўшти хам, кони хам етмас. Лекин Унга сизлар тарафингиздан бўлган такво етур..." ("Ал-Хаж" сураси, 36-37-оятлар)
5. Ахкомлари:
а) Курбонлик килинадиган хайвонларнинг ёши. Аллох йўлида курбонлик килиш кўй, эчки, мол ва туя каби хайвонлардан биронтасини сўйиш оркали амалга оширилади. Курбонлик килиш учун танланган кўйнинг бир ёшга тўлган бўлиши шарт. Буни араб тилида "жазаъ" дейдилар. Кўй совлик ёки кўчкор бўлиши мумкин. Кўчкор бўлиши афзал саналади. Маълумки, кўй 6 ойда бир ёшга тўлади. Шунинг учун уни олти ойда бир ёш деб эътибор килинади. Кўйдан бошка эчки, сигир ва туяларга келсак, уларнинг курбонликка ярокли бўлиши учун "саний" бўлиши шарт килинган. "Саний" мазкур хайвонларнинг ёшини белгилайдиган меъёр бўлиб, у эчкининг тўлик бир ёшга кириб, иккига караб кетганидир. Сигирларда икки ёшга тулиб учга ўтгани, туяда тўлик турт ёшга кириб бешинчи йилга ўтгани "саний" бўлади. Пайгамбар алайхиссалом бундай деганлар: "Сўйсангиз факат "мусинна" ни сўйинглар. Агар бу сизларга огирлик килса, унда кўйдан "жазаъ" суйинглар". (Муслим ривоятлари). Хадисни шарх килган олимлар "мусинна" деганда чорва хайвонларнинг "саний" си тушунилади, дейдилар. Санийнинг нима эканини хозир айтиб ўтдик. Кўй, эчкини факат бир киши курбонлик килади. Туя ва молни етти киши шерик бўлиб курбонлик килиши мумкин.
б) Курбонлик хайвонининг соглом бўлиши. Курбонликка аталган жонлик жисмонан хар кандай нуксондан холи, ўзи сог бўлиши керак. Хайвоннинг кўзи гилай ёки оёги чўлок ё эса шохи тагидан синган, кулоги тагидан бутунлай кесилган бўлса, у курбонликка ярокли хисобланмайди. Шунингдек, бирор касаллик билан касалланган, жуда хам озиб кетган жониворларни курбонлик килиш хам ножоиз. Пайгамбар алайхиссалом айтадилар: "Жонликнинг тўрт тури курбонликка ярокли эмас: гилайи, касали маълуми, чўлоги, ориги". (Термизий ривоятлари).
в) Курбонлик килишда энг афзал саналадиган хайвон. Курбонлик килинаётган чорва хайвонларининг ичида энг афзали - икки кўзи атрофига ва оёкларига кора ранг аралашган шохли, семиз, ок кўчкордир. Чунки мана шундай сифатли кўйни Пайгамбар алайхиссалом яхши кўрганлар ва курбонлик килганлар. Оиша онамиз айтадилар: "Пайгамбар алайхиссалом шохли, семиз кўчкорни курбонлик килдилар". (Термизий ривоятлари).
6. Курбонлик вакти: Курбонлик вакти хайит куни эрталаб ийд намозидан сўнг бошланади. Намоздан олдин курбонлик килиш хисобга ўтмайди. Чунки Расулуллох соллаллоху алайхи ва саллам: "Ким намоздан илгари жонлик сўйса, факат ўзи учун сўйган бўлади. Ким намоздан кейин сўйса, курбонликни тўлик килиб, мусулмонлар суннатига мувофик иш килган бўлади", - деганлар. (Бухорий ривоятлари). Хайитдан кейинги иккинчи, учинчи кунларга келсак, уларда хам курбонлик килиш мумкин. Лекин афзали хайит намози ўкилган биринчи кундир. Имом Абу Ханифа наздларида биринчи, иккинчи ва учинчи кунларда курбонлик килиниши жоиз. Хайитнинг тўртинчи куни сўйилган хайвон курбонлик хисобига кирмайди. Имом Шофеъий эса тўртинчи кунни хам курбонлик кунидан деб хисоблайдилар.
7. Жонлик сўйишда мустахаб бўлган ишлар: Хайвонни сўяётганда уни киблага каратиб ёткизиш мустахабдир. Жонликка пичок тортаётган махал: "Бисмиллах, валлоху акбар", - дейилади ёки: "Бисмиллах, валлоху акбар, аллохумма хаза минка ва лака", - деб айтилади. Бунинг маъноси: "Аллохнинг номи билан бошлайман. Аллох буюкдир. Эй Аллохим, бу курбонлик Сен тарафингдан ва Сенга аталгандир". Хайвон сўйишдаги зикрлар Куръоннинг ушбу ояти билан собит бўлган: "Аллохнинг номи зикр килинмаган нарсадан еманглар". ("Ал-Анъом" сураси, 121-оят).
8. Жонлик сўйишни бошкага топширишнинг жоизлиги: Мусулмон курбонлигини бевосита ўзи бўгизламоги мустахабдир. Уни ўз номидан бошкага сўйдирса хам жоиз бўлади. Бу борада уламолар ўртасида ихтилоф йўк.
9. Курбонлик гўштининг таксимоти: Курбонлик гўштини уч кисмга бўлиш мустахаб саналади. Бир кисмини ўзи ахлу оиласи билан истеъмол килади. Яна бир кисмини факир, бева-бечораларга садака килади. Учинчи кисмини ёру биродарлари, кўни-кўшниларига хадя килади. Бунга далил Пайгамбар алайхиссаломнинг куйидаги хадисларидир: "Ундан енглар, саклаб кўйинглар ва садака килинглар". (Муттафакун алайхи). Яна курбонлик гўштини бутунлай садака килиб юбориш хам, ундан бирон бўлакни хадя килмай, факат ўзи ишлатиши хам жоиздир.
10. Курбонликни сўйган кассобнинг хакки бошка нарсадан берилиши керак: Кассобга хизмат хакки сифатида курбонлик гўштидан берилмайди. Бунга далил шуки, Али разияллоху анху айтадилар: "Расулуллох соллаллаху алайхи ва саллам мени курбонлик устида туриб, гўшти, териси ва жунларини садака килиб юборишимни ва кассобга курбонликдан бирон нарса бермаслигимни буюрдилар". Сўнг дедилар: "Биз кассобга ўзимиздан бирон нарса берар эдик". (Муттафакун алайхи).
11. Бутун бир оиладан биргина кўй кифоя киладими? Оила бошлиги ўзи ва оиласининг номидан битта кўй сўйса кифоя килади. Абу Айюб разияллоху анху айтадилар: "Пайгамбар алайхиссалом замонларида киши ўзи ва оила аъзолари номидан битта кўй курбонлик киларди". (Термизий ривоятлари, сахих)
12. Курбонлик килишни ният килган одам нимадан четлашади? Пайгамбар алайхиссалом дейдилар: "Агар сизлардан ким Зулхижжа хилолини кўрса ва курбонлик килмокчи бўлса, то курбонлик килмагунича сочини ва тирногини олишдан тийилсин". (Муслим). Уламолар мазкур ишларни курбонлик килувчи одам учун кучли макрух санайдилар.
13. Пайгамбар алайхиссаломнинг бутун уммат номидан курбонлик килганлари: Мусулмонлардан ким курбонлик килишдан ожиз бўлса, унга хам албатта курбонлик килувчилар савобидан тегади, иншоаллох. Чунки Пайгамбар алайхиссалом икки кўчкорни курбонлик килган пайтларида унинг бирини: "Эй Аллохим, бу мендан ва умматим ичида курбонлик килолмаганлардан", - деб сўйганлар. (Ахмад, Абу Довуд ва Термизий ривоятлари).

Она билан боғлиқ олти хақиқат

1. Онаниниг яқинида ярим соат ўтириш олти соат табибнинг хузурида ўтиришга тенг. 2. Онанг сени бағрига босганида тафаккуринг ўткирлашади. 3.Тақдирингда бўладиган ёмон ҳолатлар хақида олдиндан ҳис қилиш, сеза олиш қобилиятига эга ягона инсонинг онанг. Шунинг учун у сени қаергадир боришдан ман қилса унга итоат қилгин......

Етти тож

👉 1. ЗИКРНИНГ ТОЖИ: «Лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу, лаҳул мулку ва лаҳул ҳамду ва ҳува ъалаа кулли шайин қодийр» (Ягона Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ, Унинг шериги ҳам йўқ, салтанат ва мақтов Уникидир. У барча нарсага қодир Зотдир)......

Аёллар жамоаси

Абдуллоҳ ибн Умар р.а. дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам: - “Эй, аёллар жамоаси, садақа қилинглар, истиғфорни кўпроқ айтинглар......

Ўзгаларнинг имкониятига қараб эмас

Ўзгаларнинг имкониятига қараб эмас, балки ўзининг имкониятига қараб иш қиладиган инсонлар ўзларини бахтиёр қила оладиган инсонлардир. "Ҳикматлар чашмаси"дан....

Умринг зиёда бўлгай

«Эй Одам фарзанди! Сабр қилиб, тавозеъли бўл, Ўзим сени баланд қиламан. Менга шукур қил, Ўзим сени сероб қиламан. Менга истиғфор айт, Ўзим гуноҳларингни кечираман. Менга дуо қилсанг, ижобат этаман. Менга тавба қил, қабул этаман. Мендан сўра, ато қиламан. Садақа улаш, ризқингни баракали қилиб қўяман......

Қиз фарзанднинг ажрини қанчалигини билганимизда эди

Ислом аёлни жисмонан заиф ва шу билан бирга қалбан кучли ҳисоблайди. Эркак акси. Аёл қалбини ҳисобга олганлари учун ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам фарзандларга бериладиган совғаларни қизлардан бошлашга буюрдилар. Уларни "нозик шишачалар" дея таърифладилар, ҳамда синдириб қўймасликка амр этдилар. © Мубашшир Аҳмад Қиз фарзанднинг ажрини...

Қалб Аллоҳнинг назаргоҳидир

«Эй Одам фарзанди! Ўлим сирларингни очади. Қиёмат хабарларингни синайди. Азоб ёпганларингни фош қилади. Гуноҳ қилар экансан, гуноҳнинг кичиклигига эмас, кимга осийлик қилаётганингга қара! Озгина ризқланар экансан, ризқингнинг озлигига эмас, ким бераётганига назар сол! Гуноҳи сағирани кичик санама, чунки сен қайси гуноҳ билан Аллоҳга осийлик...

Аллоҳ яккалигига иймон келтирган охиратда саодатга эришади

Аллоҳ яккалигига иймон келтирган охиратда саодатга эришади. Дини ҳақида қайғурган фалокатдан саломат чиқади. Бу дунё ҳавасларидан узоқ турганга қиёматда Аллоҳнинг раҳмати бор....

Росулоллоҳ (ﷺ) ҳақида сиз билган ва билмаган маълумотлар

1. Росулоллоҳ (ﷺ) Одам алайҳиссалом ҳали руҳ ва жасад орасида турганларида у зот (ﷺ) набий эдилар. 2. Росулоллоҳ (ﷺ)нинг Одам алайҳиссаломгача бўлган насабларидаги кишиларга бирор фаҳш иш етмаган. 3. Росулоллоҳ (ﷺ) Аҳмад (Аллоҳга энг кўп ҳамд айтувчи) деб номландилар. У зотдан олдин бирор киши бундай ном билан номланмаган......

Охиратни унутманг

«Эй инсонлар! Бу дунё ҳовлиси йўқлар учун ҳовлидир, моли йўқлар учун молдир. Молдунёни ақли йўқлар йиғади. Фаҳми йўқлар эса мол-дунёга хурсанд бўлади. Таваккали йўқлар унга ҳирс қўяди. Маърифати йўқлар эса дунё истакларини талаб қилади. Ким йўқ бўлувчи неъмат, узуқ-юлуқ ҳаётни хоҳласа, ўз нафсига зулм этиб, Роббисига исён қилибди. Яна охиратни...

Фикр қўшиш