Баҳодир табиб

Бор экан-у, йўқ экан, қадим-қадим замонда, жуда олис томонда, баланд тоғлар этагидаги кичкина бир кулбада Баҳодир исмли бола бобоси ва бувиси билан яшар экан. Баҳодир яшайдиган шаҳарда вабо касали кенг тарқалган бўлиб, отаси ва онаси шу касалга чалиниб вафот этган экан. Буваси уни эркалаб, Баҳодиртой, деб чақираркан. Аммо бу бахтли кунлар ҳам узоқ давом этмабди. Аввалига бувиси, кейин буваси қазо қилибди. Баҳодир бир ўзи қолибди.

Кунларнинг бирида кўчада бир қария билан учрашиб қолибди. Қариянинг қўлида тор кўриб, уни уйига меҳмонга таклиф қилибди. Уй деярли бўш бўлиб, катта шолчанинг устида иккита кўрпа ва иккита ёстиқ бор экан. Токчада эскирган идиш-товоқлар, деворда дутор осиғлиқ турганмиш. Дутор бувасиники экан. Демак, бола мусиқани севади, ўйлабди меҳмон ва унга куй чалиб берибди. Бола куйни диққат билан тинглабди. Кейин ўзи шу куйни дуторда ижро этибди. Унга дутор чалишни буваси ўргатган экан. Меҳмон билан бола суҳбатлашиб, куй чалиб, тунни бедор ўтказишибди.

Қария суҳбат орасида ўзини, табиб Муҳаммадалиман, деб таништирибди.

– Қишлоғингга бир табиб керак экан. Касаллар кўпайиб кетибди. Агар рози бўлсанг, сенга даво сирларини ўргатаман, қишлоқдаги касалларни даволайсан, – дебди, нонуштада.

– Розиман, – жавоб берибди, бола хурсанд бўлиб. – Қишлоғимизда табиб бўлмагани учун кўп одам дардига даво тополмай дунёдан ўтиб кетган экан. Отам мени катта бўлганимда шифокор бўлишимни васият қилган экан. Бувам айтиб бергандилар.

– Унда эшит: сенинг ёнингга шифо учун келган одамларни ажратмайсан, ҳеч нарса таъма қилмайсан. Уйингнинг эшигини ҳеч қачон тамбаламайсан.

Табиб унга олти ой тиббиётдан сабоқ берибди. Баҳодиртой табибликни анча ўзлаштириб олибди. Катта табиб кичик табибга тез-тез келиб хабар олиб туришга ваъда бериб ортига қайтибди.

Бола шу кундан бошлаб табибликка киришибди. Тоғ ёнбағрида ва ҳатто тоғ тепасида ўсадиган гиёҳларни йиғибди. Дарахтларнинг меваси-ю, барги, ўт-ўланлар, уларнинг илдизларигача кавлаб, шифобахш дори, малҳамлар тайёрлабди. Бир куни қўшниси кириб тез-тез иситмаси чиқаётганидан шикоят қилибди. Бола унинг қўлига малҳам тутқазаркан, “буни танангизга суртасиз, яна ҳар куни уч маҳал иккитадан олма ейсиз,” – деб тайинлабди. Икки-уч кун ўтиб қўшниси соғайибди. Буни эшитган бошқа бемор қўшнилар ҳам унинг ёнига дардларига даво истаб кела бошлабди. Қарабсизки, ёш табибнинг иши кундан-кунга кўпайибди. У ҳар тонг устози ўгитига амал қилиб тоққа чиқиб кетар, ўсимлик ва гиёҳлар, дарахтлар меваси, барги ва баъзиларининг илдизини кавлаб олиб келиб, улардан шифобахш дорилар тайёрларкан. Тушдан кейин эса касалларни қабул қиладиган бўлибди.

Шу қишлоқ оқсоқоли қизининг юзига доғ тушиб, табиблар уни даволай олмаётган экан.

– Сенинг жигаринг оғрибди. Уни даволаш учун анжирнинг хомидан ҳар куни тўйгунингча ейсан ва мен унинг баргидан тайёрлаб берадиган малҳамни ҳар кеч ётишдан аввал юзингга суртасан, – дебди Баҳодир, уни кўздан кечиргач.

– Пишганини емайман-ку, хомини қандай ейман, – дебди қиз чиройли жилмайиб.

– Танинг соғ, юзинг чиройли бўлишини истасанг, айтганларимни бажарасан, – дебди ёш табиб қатъий.

Бир ой деганда қизнинг юзидаги доғдан ном-нишон қолмабди.

Ёш табибга ихлоси ошган қизнинг дадаси ўғли ҳақида ҳам гап очибди. У тоғдан йиқилгач, оёғи ишламай, ётиб қолган экан.

Бола мусиқанинг ҳам кишилар саломатлигига яхши таъсир қилишини билгани учун ваъда қилган куни қўлида дутор кўтариб келибди. Қизга шўх-шўх куйлар чалиб берибди. Шу вақт сирли воқеа содир бўлибди. Ичкарида ётган қизнинг акаси улар олдига ўз оёғи билан юриб келибди ва ёш табибдан куйни яна бир марта чалиб беришини сўрабди. Эшитиб бўлгач, йиғлаб такрор-такрор чалдирибди. Шунда ёш табиб йигитдан мусиқага бунчалик меҳр қўйганлиги сабабини сўрабди.

– Мен тез-тез тоғ чўққисига чиқиб турардим. Кунларнинг бирида чўққида бургут ҳужум қилиб қолди. Мен ўзимни аранг четга олдим. Қуш учиб кетди. Шу пайт бир куй янгради, қарасам рўпарамда 12 ёшлардаги бир қиз дутор чалиб турибди. Қиз куйни чалиб тугатиши билан бояги бургут яна пайдо бўлди. Мен ундан қочаман, деб пастга думалаб кетдим. Қўл-оёқларим синди. Кейин билсам, қиз бургутнинг тутқуни экан. Мақсадим, ўша қизни қутқариш, аммо оёқларим панд берди, – дебди у хўрсиниб.

Ёш табиб йигитни даволашга киришибди. Улар ака-укадек иноқ бўлиб кетишибди. Кун кетини кунлар қувлаб, орадан ойлар ўтибди.

Бир куни Баҳодир дори-дармон тайёрлаш учун керак бўладиган мевалар, ўт-ўланлар йиғиш ниятида тоғ чўққисига кўтарилаётганда, йигит тепасида улкан бургут айлана бошлабди. Қўрқиб кетган табиб ёнгинасидаги ғорга яширинибди. Қайси кўз билан кўрсинки, ғорда дўсти ҳикоя қилган қиз ўтирганмиш. Салом-аликдан сўнг билса, қиз бургут таъқибидан қочиб, шу ғорга яшириниб олган экан.

Бургут кўздан йўқолгач, ёш табиб қизни пастга – тоғ ёнбағрига олиб тушиб, дўстига топширибди. Оқсоқолнинг ўғли қизни ота-онаси ҳузурига қайтарибди.

Шундай кунларнинг бирида катта табиб қишлоққа ташриф буюрибди. Устоз ва шогирд узоқ суҳбат қуришибди. Устоз чакмонини ечиб, шогирдига, энди сен чинакам табиб бўлдинг, деб оқ фотиҳа берибди.

Баҳодир табиб қишлоқ оқсоқоли қизига уйланибди. Қишлоқда каттагина шифохона қурибди. Буни қарангки, шифохонада ётишга бемор топилмай қолибди.

Чунки ёш табиб ҳамқишлоқларини доривор гиёҳлар билан ошно қилиб қўйган экан-да.