Айиқнинг туғилган куни
Бир бор экан, бир йўқ экан. Катта ўрмоннинг ўртасида бир уй бор экан. Ўша уйда ота айиқ, она айиқ ва Маймоқвой исмли кичкина айиқча яшар экан. Баҳорнинг охирги кунларидан бирида она айиқнинг туғилган куни нишонланар экан. Маймоқвой бир неча кун онасининг туғилган кунида уни қандай хурсанд қилишни ўйлабди. У онасига чиройли бир ҳадя ҳозирламоқчи экан. Ўша куни келганда тушдан кейин она айиқ саватини қўлига олгач, ўғлига: Болам, мен маймунжон теришга кетяпман. Сен тўполон қилма, - деб тайинлаб кетибди. Маймоқвой деразадан ташқарига қарабди ва ўйга толибди. Сўнг бирдан сакраб юборибди ва югуриб ён қўшниси қуёнларнинг эшигини тақиллатибди. Эшикни очган кичик қуёнга: Бугун онамнинг туғилган куни. Унга бир торт пиширмоқчи эдим. Онам хурсанд бўлади. Менга ёрдам берасанми? - дебди. Ҳа, бу жуда яхши фикр, - дебди қуён. Сўнг бироз ўйлаб: Онанг қаерда? Уйда эмасми? - деб сўрабди. Йўқ, маймунжон теришга кетди, - деб жавоб берибди Маймоқвой. Бу пайтда кичкина олмахон ва сичқон ҳам шу атрофда ўйнашаётган экан. Улар бу суҳбатни эшитиб: Биз ҳам ёрдам берамиз, - деб уларнинг олдиларига келишибди. Ҳаммалари бирга айиқчанинг уйига боришибди. Уларнинг ошхонаси жуда тоза ва тартибли экан. Онам баъзан торт пиширарди, аммо мен қандай пиширишини яхши эслолмайман,- дебди айиқча. Торт пишириш жуда осон. Аввал ёғ билан шакарни яхшилаб аралаштирасан, - дебди сичқон. Маймоқвой катта идиш олибди ва ичига ёғ ва шакарни солибди. Тухум ҳам солишинг керак, - дебди қуён.
Озгина қаймоқ ҳам сол, - дебди олмахон. Маймоқвой айтилганларнинг ҳаммасини қўшгач: Озгина асал ҳам қўшайлик. Асал тортга мазали таъм беради, дебди. Вой, унутибмиз-ку! Тортга ун солиш керак-ку! - деб бақирибди қуён. Айиқча ун ҳам солибди ва аралаштиришда давом этибди. Охирида идишдаги хамирни патнисга солиш учун ошхонанинг нариги тарафига кетаётганида бирдан унинг оёғи қайрилиб кетибди ва йиқилиб тушибди. Унинг уст-боши, қўллари ва ошхонанинг полига тортнинг хамири тўкилиб кетибди. Ҳамма кулиб юборибди. Шу пайт эшик тарафдан бир овоз эшитилибди. Бу она айиқ эди. У ошхонага кириб: Маймоқвой, сенга нима бўлди? - деб сўрабди. Айиқча хафа бўлиб: Сизнинг туғилган кунингизга торт пиширмоқчи эдим. Сизни хурсанд қилмоқчи эдим. Дўстларим ҳам ёрдам беришмоқчи эди, аммо мен ҳаммасини барбод қилдим, дебди.
Она айиқ кулиб: Шунақами? Мени хурсанд қилмоқчимидинг? Буни хоҳлаганинг яхши, болам, қани, бориб уст-бошинги алмаштир, юз-қўлингни юв. Сўнг ҳаммангиз биргаликда бу ерни тозалайсизлар, деб ўғлини ўрнидан турғазибди. Кейин бошқаларга: Қани, бўлақолинглар, дебди кулиб. Болалар ошхонани тозалашга киришиб кетишиб-ди. Улар атрофни тозалашаётганларида она айиқ маймунжонли торт пиширишни бошлабди. Салдан кейин ота айиқ ҳам келибди. У дўстларини ҳам туғилган кунга таклиф қилганди. Кеч бўлганда ҳамма нарса тайёр эди. Ҳаммалари баравар она айиқни туғилган куни билан табриклашибди. Анчадан кейин ҳамма болалар ҳорғинликдан ухлаб қолишибди. Она айиқ уларга қараб кулибди. Сўнг дўстларига қараб: Бу туғилган кунимни ҳеч қачон унутмайман! - дебди.