ИШИД (ИГИЛ) ХАКИДА “КАЛЛАКЕСАР…” НОМЛИ ХАЙОТИЙ ХИКОЯ (2-кисм)

ИШИД (ИГИЛ) ХАКИДА “КАЛЛАКЕСАР…” НОМЛИ ХАЙОТИЙ ХИКОЯ (2-кисм)
ИШИД (ИГИЛ) ХАКИДА “КАЛЛАКЕСАР…” НОМЛИ ХАЙОТИЙ ХИКОЯ (2-кисм)


ТУТКУНДА

«Мана шу йердан жилмаслигим керак, — ойлади Мехмонали уйокдан-буйокка колларида зил-замбил сумкалар билан отиб турган йоловчиларга зимдан бокиб. — Турсам, кимдир егаллаб кояди. Ундан кейин каерда мизгийман. Ертага мардикорликка чикишим зарур. Акс холда очдан олиш хеч гапмас. Чидайман, бардош киламан… Ех, тога, тога, шунчалик аблахлигингни билмас еканман. Болаликдан иккаламиз тепишиб катта болгандик. Сени «тога»мас, «ака» деб чакирардим. Сен хам хеч качон мени «жиян» деб атамагансан. Енди нега тонингни тескари кийиб олдинг? Бобом рахматлининг «Хотин топилади, аммо жигар топилмайди» деган огити есингдан чикдими? Ессиз, сендай багритош билан бирга улгайгандан кора ахлатхоналарда яшаб улгайсам алам килмасди…»

Бир-биридан аянчли, вахимага коришик, дардли, аламли ойлар Мехмоналининг миясини узок вакт кемирди. Билмайди, тун яримлагандами, ишкилиб, вокзалда йоловчилар хийла камайгач, уйкуси кела бошлаганини хис етди ва сумкасини йостик орнида койиб, узала тушиб йотганча козларини юмди.

* * *

Йол чарчатган чоги, Мехмонали дарров ухлаб колди. Тушига бобоси ва бувиси кирганмиш. Улар Бачкирарикнинг икки киргогида турармиш-у, нукул муштларини окталганча Мехмоналига пописа килишармиш. У канча кичкириб, бу пописалар сабабини сорамасин, индашмасмиш…

Мехмонали кора терга ботиб уйгонди. Уйгонди-ю, даст орнидан туриб бош тарафига каради. Сонгра хеч нарсага тушунмай козларини ишкалай-ишкалай яна оша томонга бокди. Не коз билан корсинки, йол халтаси жойида йок еди. Мехмонали азбаройи юрагини вахм босиб теваракка аланглади. Йоловчилар ахйон-ахйонда отиб колишар, ориндикларда еркаг-у айол ястаниб олганча мудрарди.

«Енди нима киламан? — конглидан отказди Мехмонали уйокдан-буйокка юрган койи бошини чангаллаб. — Пулларим, паспортимни кандай топаман енди? Нима болди-ю, бошим остидаги халтани огирлатсам? Ким огирлади? Нега?..»

Мехмонали шу тахлит ярим соатча вокзални кезди. Можиза содир болишига, халта кучоклаган огрини кориб колишига умид боглади. Бахтга карши бу можиза содир болмади. Ози сезмаган холда ташкарини кузатиб юрган милитсионерга урилиб кетди.


— Е, ичволганмисан, йигит? — одагайлаб берди милитсионер. — Козингга караб юрсанг оласанми?

— Кечирасиз, ака, — деди Мехмонали айбдорона бош егиб. — Сизни пайкамай колибман.

— кани, тохта-чи, — милитсионер бирдан сергак тортиб, Мехмоналининг тирсагидан тутди. — каердан келдинг? Хужжатларингни бир кориб кояйлик-чи, окаси!..

— Мен… Халиги… — чайналиб беихтийор киссаларини ковлаштира кетди Мехмонали. — Хужжатим…

— Намунча чайналасан? — доклай бошлади милитсионер колидаги чарм тайогини ойнатиб. — кани паспортинг? Шахарга нима ниятда келдинг?

— Очиги… — тутила-тутила ростини айтишга тутинди Мехмонали. — Паспортимниям, пулларимниям боягина огирлатиб койдим.

— Нима? — милитсионер козларини каттарок очиб, Мехмоналига хайрат аралаш разм солди. — Кимни ахмок килмокчисан-а ози?

— Ака, ишонинг, — деди Мехмонали ориндиклар томонга ишора килиб. — Хов анави йерда ухлаб колган еканман чарчаб. Йол халтам бошимнинг остидайди. Уйгониб кетиб карасам… Гойиб болибди.

— Шунака дегин? — бу гапдан сонг милитсионер сал шаштидан тушиб мулойимлашди. — Нега келувдинг ози пойтахтга?

— Ростини айтсам, тирикчилик килиб, мардикор ишлаб пича пул орттирмокчийдим.

— Хош, шу гапларингга кандай ишонай, ука? — соради милитсионер козларини лок килиб. — Мен каердан биламан? Балки сен кайсидир турмадан кочиб беркиниб юргандирсан? Йо адашдимми?

— Ака, ишонинг, — деди куйиниб Мехмонали. — кишлокдан, хов Мехнатобод деган йердан келдим. Турмадан кочмаганман.

— кани, юр, болимга борайлик, оша йерда аниклаймиз, — деди милитсионер афтини бужмайтирганча гох онг, гох солга аланглаб оларкан. — Юр тез!..

Мехмоналининг буйрукка бойсунишдан болак иложи хам йок еди. Гарчи шайтон «орка-кетингга карамай кочвор, йетиб болишибди булар», дея бетиним уктирайотган болса-да, такдир хукмига бойсунишни макул корди. «Балки шуям яхшиликкадир», деган ойда бошашганча милитсионернинг олдига тушди.

* * *

Вокзал милитсия болимида Мехмоналини олиб келган ходимдан ташкари яна бир лейтенант нималарнидир йозар, каршисидаги курсида еса Мехмонали каби бир мусофир йигит ранги бозарган койи лейтенантга умидвор бокарди.

— Мана, яна бир дезертирни опкелдим, — деди милитсионер хонага киришгач, колидаги чарм тайокчани михга илиб. — На хужжати бор, на озининг тайини боракан.

Лейтенант йозишдан тохтади-да, бошини котариб Мехмоналига хайрат аралаш каради. Шу тахлит чамаси оттиз-кирк сония караб турди ва дафатан орнидан турди-ю, курсида отирган йигитга ошкирди.

— Йокол! кайтиб корангни кормай!..

Йигит шуни кутиб турган еканми, сапчиб орнидан турди ва лейтенантга ясама куллук кила-кила ташкарига чопди.

— Дезертир дейсанми? — соради лейтенант Мехмоналини бошдан-ойок кузатиб. — Жинни болганмисан, сержант? канака дезертир? кишлок йигитига охшайди-ку! Бошашганини кара! Шу дезертирлик кила оладими-а?

— Мен кайдан билай? — зарда билан наридаги оромкурсига отириб олди сержант. — колида хужжатиям йок екан. Нимаймиш, ориндикда ухлаб колганмиш-у, кимдир хужжати-ю, пулигача шилиб кетганмиш.

— каерликсан? — соради Мехмоналидан лейтенант. — Отирвол, ука!.. Жуда яхши! кани, енди гапир!

— коконликман, — деди хазин товушда Мехмонали. — Паспорт, пулларни огирлатганим рост.

— Пойтахтга нега келдинг ози? коконингда иш колмадими киладиган?

Мехмонали беихтийор маюсланиб, бош егди. «Айтсамми, айтмасамми?», деган ойда бир муддат бош кашиб турди. Нихоят, айтмасликка, йолгон токишга карор килди.

— Онам касал, — деди бошини деворга бурган холда лаб тишлаб. — Мендан болак карайдигани йок. кариндош-уруглар хам оз йолига. Очиги, дори-дармонга пул колмаганди. Шунга… Мардикор ишлашга келувдим.

— Шунака дегин? — лейтенант бу гапдан сонг сал шашти пасайган каби кайта жойига отирди. — кани, отир-чи бу йерга!.. Онанг… Огир касалми? Шунчалик жиддийми?

— Ха, жиддий. Йокса бу йерларга келиб отирмасдим.

— Армияда болганмисан?

— Ха, чет елда хизмат килганман.

— канака кисмда?

— Десантчилар полкида.

— Зор, бу жуда зор! Демак, хужжат, пуллар кетди кулогини ушлаб, шундайми?

Мехмонали жавоб орнига бошини силкитиб коя колди.

— Биронта квартира топиб… Ха-я, биринчи келишинг болса, кайданам квартира топардинг… Майли, исм-фамилиянгни айт! Биз харакат киламиз хужжатингни топишга.

— Мехмонали коконов Саминович.

— Йетади. Хозир… — Лейтенант бош кашиб турди-да, ок когозга нималарнидир йозиб, Мехмоналига тутказди. — Мана шу манзилга бориб Фозил ака деган одамга учрайсан. Мени айтди десанг, бир кечага жой беради. Хаммасини йозиб койдим, ука. Кечаси вокзалда дайдиб юрмагин!..

Мехмонали когозни олиб киссасига солди-да, лейтенантга миннатдорчилик билдириб ташкарига йол олди. Аммо когозда корсатилган манзилга бормади. Мардикор бозор йонидаги коприк остида тунашни макул корди. Сорай-сорай, оша томонга борадиган автобусни топди-ю, таваккал йолга тушди.

кУЛ

* * *

Бахор хавоси жуда йокимли еди. Бирок кимсасиз коприк остида тунаш осон кечмади. Ески шахар якин болгани сабабми, коприк остидан гох йоввойи мушуклар югуриб отиб колар, гох адашган-нетган итлар искаланиб келиб, Мехмоналини безовта болишга мажбур етарди. Мехмонали барчасига чидади. Милитсионерлар йоклигига шукр килиб, коприк остида курткасига бурканганча мижжа кокмай тонг оттирди. Олам гира-шира йориша бошлаганда, нихоят мардикор бозорга аста-секин одамлар окиб кела бошлади. Мехмонали умрида бундай ишга чикиб кормагани боис, кай бири ишга олувчи-ю, кай бири мардикор еканини унча идрок ета олмасди. Шунинг учун келган хар бир одамга якин бориб, умидвор термилишдан тийилмади. Кимгадир ишчи керак болса, албатта юзланиб колишига умид боглади. Шундай болди хам. Гавдали, сокол койган, йоши олтмишдан ошган серсавлат отахон шошилмасдан юриб келди-да, юришдан тохтамай, турнакатор турганларга бир-бир разм солди. Шу тахлит бориб Мехмоналининг ропарасида тохтади.

— Болам, ишга борасанми? — соради мулойим охангда. — Сендан сораяпман, хов бола!

Мехмонали ростакамига хаяжонланиб колганди. Иши онгидан келганигами, каловлана бошлаганди. кариянинг дориллаган товуши хушига келтирди.

— Х-ха, бораман, — деди у икки колини коксига койиб. — Нима иш, ота?

— Катта ховлида ишлайсан, — деди отахон уни бошдан-ойок кузатиб. — То кеч кузгача ишлайсан. Хар ишлаган кунинг учун 25 000 сомдан бераман.

Бу мардикор учун хакикий бахт еди. Кунлик ишга борган такдирда хам шунча хак беришади. кишлокдошлари айтган. Демак, жуда макул бахо. Кеч кузгача ишласа, йотар жойи хам тайин болиши аник.

— Нима иш? — кайта соради Мехмонали ехтийот шарт. — Ахир…

— Ховлида нима иш боларди? Майда-чуйда ишлар-да! Томорка бор пича, кейин… Бузиладиган уй дегандай… колгани йол-йолакай топилаверади. Коп иккиланаверма, йокса бошкасини опкетиб коламан, бола!..

— Йок, бораман, — деди Мехмонали ховликиб. — Кетдик унда, ота!

— Факат айтиб кояй, дангасалик килиш йок! Мен дангаса, кулоксизларни йомон кораман!

— Тушундим!..

кария айтган манзил шахардан анча четда екан. Хаво тоза, теварак кенг далалар билан коплангани Мехмоналини янада мамнун етди. Бобо уйидан кувилиб кочада колиб кетмаганига суюнди. Машина чала битган ховли ропарасига келиб тохтагач, пастга тушиб кариянинг ортидан ергашди. Ховлининг нариги четида торт нафар озидан уч-торт йош катта, барваста йигитлар карта ойнаб отиришарди. карияни корибок даст оринларидан туришди-да, улар томон чопишди.

— Юрларинг сенларам йертолага, — буюрди кария йигитларга. — Бор, ешигини оч!

Йигитлардан бири чопганча бориб йертола ешигини очди.

Ичкарига киришгач, негадир ешикни тамбалашди. Мехмонали беихтийор конгли гашлангандек туйилиб, карияга, йигитларга жавдиради.

— Паспортни бер, бола, — кутилмаганда кария ковогини уйиб Мехмоналига одагайлади. — Нега каккайиб турибсан? Паспортни бер дедим!

— Паспортим йогиди, — деди Мехмонали сергак тортиб. — Йокотиб койганман.

— Нима?.. Майли-и, бу жуда яхши-и! кани, Арслон, унда бу йигитнинг кол-ойогини занжирланглар!..

Копчилик, барибир копчилик-да! Битта-битта чикса, Мехмонали бу барзангиларни «еб» ташларди. Аммо бундай кила олмади. Торт барзанги суваракдек йопирилиб, Мехмоналини йерга йоткизиб олишди ойок-колини занжирлаб ташлашди.

— Бу… Нима килганингиз, ота? — бакирди Мехмонали силтаниб. — Ниятингиз нима ози? канака одамси-из?..

— Коп бокирма букага охшаб, — унинг тепасига келди-да, корсаткич бармогини окталди кария. — Сен бугундан бошлаб менинг кулимсан. Гинг деб товуш чикарсанг, тухмат килиб каматтирвораман!..

Шундай деди-ю, кария икки барваста йигитни ергаштириб чикиб кетди. Шу ондайок йертола ешигига кулф урилди.

(давоми келгуси сонда)

«Ғаройиб ҳодисалар изидан»: «ДЕВОРДАГИ ҚОН ИСИ…» (Юраги заифлар ўқимасин)

— Мен авваллари арвоҳларга, мистикага ишонмасдим, — дейди Россиянинг Свердловск вилоятида яшовчи Мария Аксенева. — Аммо хато қилибман. Бошимдан бир иш ўтдики, сал қурса, ўзим ўлим топаёздим. Хайриятки, худо асради…...

Жаҳон адабиёти: Эски этик

Олти ойдан буён ишда омади юришмай, анча дилгир бўлиб юрган тажрибали актёр Жилберт Кейстер кунларнинг бирида, аниқроғи, қоқ кундуз чоғида денгиз бўйидаги дам олиш масканида хомуш кайфиятда кезиб юрарди. Кейстер яхшигина маҳоратли ижрочи эди-ю, бироқ охирги спектакллардан бири "Тезкорлар мағлубияти”да доктор Доминик ролини талқин этгач, умуман...

ТАШЛАНДИҚ

Унга молхона чироғининг хира нурида, қора латталар орасидан икки кўз тикилиб турарди. – Вой ўлмасам, бу бечора болани ким бу ерга ташлаб кетди экан-а? Бола заиф овоз чиқарди. Совуқдан унинг лаблари кўкариб кетган,  ҳолсизликдан йиғлашга ҳам мажоли йўқ эди. ...

Нариги дунёдан келган одам...

1954 йили Япониянинг Токио аэропортида божхоначилар ғалати бир йўловчига тўқнаш келишди. У ҳужжат бўйича ҳам, ташқи кўриниши жиҳатидан ҳам оддий европалик эди. Бироқ паспорти қандайдир Торд республикасига тегишли экани малум бўлди. Божхоначилар ҳеч қачон бундай давлат ҳақида эшитишмаганди....

ҚАМОҚ КЎРГАН «КУЁВ…» (Воқеа реал ҳаётдан олинган)

Каззобликнинг нордон шўрвасини татиб кўрган одамнинг бу йўлдан қайтиши қийин кечади. Бир пайтлар эшитганим ушбу ҳикоя қаҳрамони ҳам узоқ йиллик қамоқ жазосидан-да тегишли хулоса чиқармаган кўринади. Акс ҳолда соф муҳаббатни лойга қориб қўймаган бўларди… * * * Тоштемир ёз кунларининг бирида эрта саҳар турма дарвозасидан ташқарига чиқди-ю, сал...

Мўъжиза

Ширакайф уч оғайни нимқоронғуда "Мўъжиза" деб номланувчи чойхонадан чиқишди. - Машинани йўлнинг у четига қўйганман, - деди Нодир тишлари орасидан "чирт" этиб тупуриб. - Йўл-йўлакай сизларни уй-уйларингизга ташлаб ўтаман. Улар катта йўлни кесиб, дарахтлар орасидан ўтишаётганда, ногиронлар аравасидаги бир кишини таёғи билан ўтларни пайпаслаётганини...

ОКИЛ ЭР

ОКИЛ  ЭР Эрта тонг билан эр барвақт уйғониб, хар доимгидек аёли билан нонушта қилди. Кийимларини кийиб, ишга отланаётган эр ёзув хонасига калитларини олиш учун кирса, ёзув столи ва компьютер жихозини чанг билан қопланиб кетганини кўриб, секингина хонадан чиқиб кетибди. Ва аёлига: Азизам, ёзув столимдан калитларимни келтириб беринг, дебди. Аёли...

ВЬЕТНАМ.

Вьетнамдаги урушдан кейин уйига қайтадиган бир аскар Сан Францискодан қўнғироқ қилди: - Она, дада, уйга қайтаяпман, аммо сиздан бир нарсани илтимос қилмоқчиман. Ёнимда бир дўстимни ҳам олиб бормоқчиман. - Майли ўғлим, келақолсин. - Аммо бир нарсани билишингиз керак. Дўстим урушда оғир яраланди. ...

ХАСТАХОНА ҲАНГОМАЛАРИ…

Кўпчилик касалхона жонлантириш бўлимида фақат даҳшат, қўрқув, азоб ҳукмрон деб ўйлайди. Балки бу тўғридир. Аммо мен шу бўлимларда ётиб, бошқа нарсага гувоҳ бўлдим. Жонлантириш бўлимларида ҳам қизиқ фел-атворли, ҳазил-мутойибага ўч беморлар учраб тураркан. Эшитиб кўринг-а!.. «Ҳасадгўй»...

Поччамни умр йўлдошим, дея олмайман”

Поччасига турмушга чиққан қизнинг кечинмалари Бугунги куним ҳам гап эшитишдан бошланди. Сабаби... бир қарашда оддийгина, у кийиши керак бўлган кўйлакнинг ўрнига бошқасини дазмоллаб қўйганим... Йўқ, сабаб кўйлакда эмас, беш дақиқада унинг истаганини тахт қилиб беришим мумкин, аслида ҳамма гап яраланган кўнгилларимизда... ...

Фикр қўшиш