Иншо (аччик хакикат)


— Эртага дам олиш куни, — укитувчи болаларга карата дона-дона сузлади.
— Албатта ота-онангиз билан бирор маданий масканга бориб, таассуротларизни иншо тарзида ёзиб келинг.
Душанба куни текшириб оламан!
Кунгирок чалингач, 4-«б» синф укувчилари уйларига йул олди. Анвар то лифтдан кутарилиб уй кунгирогини чалгунча хам эртага ким билан каерга бориш мумкинлиги хакида уйларди.
— Эртага айлангани чикишимиз керак экан, — саломни хам унутиб эшикни очган онасига шошилиб гапирди. — Устозимиз айтди, агар иншо ёзиб келмасак, икки куяркан.
— Яхши, яхши, — ошхонага кайтди Малохат, — тез кийимларингни алмаштир.
Ишдан хориб келган Азизбекнинг буйнига осилган Анвар унга онасига айтганларини такрорлади. Буни эшитган ота бошини кашлаб, Малохатга имлади:
— Яна менми? Утган сафар хам бормагандингиз...
— Узи бир кун дам олсам... жуда чарчаганман.
— Менинг эса мазам йук. Иситмам хам чикди, шамолладим, шекилли, — аёл бошига тангиб олган румолга имо килди, — бошим тарс ёрилай деяпти...
Азизбек иккисига мултираб турган углига каради:
— Хуп, мана, ёнимиздаги бокка чикамиз, бирровга, буптими?
— Доим уша ерга чикамиз-ку, дада... музейга борайлик.
— Хай майли, факат одобли бола булиб бориб келасан, келишдикми?
— Хуп булади! — суюниб кетган Анвар дархол хонасига чопди: эртанги кун учун буюм ва кийимларини хозирлади.
Тонг отиши билан урнидан туриб саёхатга хозир булган болакай отасининг уйгонишини 2соатча кутди. Сунг нонушта килиб йулга тушишди... Тушликдан сунг уларни кутиб олган Малохат углидан кун таассуротларини суради.
— Хозирок иншо ёзишга киришаман, анча нарсаларни ургандим... — жавоб берди угли.
— Яша! Боракол хонангга...
Эртасига 1-соатда барча дафтарларни йигиб олган укитувчи дарсни бошлади. Танаффусда иншоларни текширар экан, Анварникини укиб, бир зум туриб колди. Уйга чумди. Сунг Анварнинг ойисига кунгирок килиб, келиб кетишини суради. Малохат эса угли мактабда бировни уриб-нетиб куйганмикин, деган хавотирда дархол йулга тушди.
— Анвар аълочи бола, — гап бошлади укитувчи Малохатни караб, — айникса, укиш дарсини яхши куради, ажойиб иншолар ёзади... Кеча хам бир иншо ёзган экан.
— Ха, дадаси музейга олиб борди! — устози углини макташ учун чакиртирганини пайкаган Малохат фахрланди, — келибок иншосини ёзди.
— Узингиз укиб курдингизми?
— Улгурмабман-да, — унгайсизланди аёл.
— Ундай булса, албатта укинг. Болалар биз катталар кура олмаган айрим хакикатларни теран куради, урганади, узлаштиради... Керак булса, биз катталарга сабок беради.
Углининг дафтарини кулига олган Малохат хайрон булганча уни очди.
«Музейдаги таассуротларим.
Кеча мен дадам билан музейга бордим. Кичик саёхатимиз мобайнида куп нарсаларни ургандим. Масалан, алдашни. Ойим дугоналари билан гаплашиб дам олиш куни учрашишга келишиб олганди. Дадам келиши билан эса бошига румол ураб «касалман», деб алдади. Дадам булса, мени музейга олиб бораман, деб ваъда берганди. Аммо биз музейнинг ёнида туриб уни ташкаридан анча томоша килдик. Кейин эса кинога тушдик. Чиптачи хотин ёшим нечадалигини сураганди, дадам туккизда деб айтди. Аслида ун ёшман-ку, деб айтмокчи эдим, дадам «жим» деб ишора килди. Кейин кузим рупарамда илиб куйилган ёзувга тушди. У ерда «ун ёшдан катта болаларга билет олиниши шарт», деб катта килиб ёзиб куйилган экан.
Биз 1та чипта олдик. Уруш-уруш кино экан, дадам мирикиб томоша килди. Мен ухлаб колибман. Дадам уйготиб, музкаймок олиб берди ва ойимга «музейга бордик», деб айтишимни суради. Мен хам хуп, дедим ва ойимни алдадим. Автобусга чиккач, биз чиройли холанинг ёнига утирдик. Дадам унга мени курсатиб, жияним, деди. Хола менга конфет берди. Уйда бизни кутиб олган ойим тузалиб колган экан. Ойим дадамдан «мактабда йигишяпти экан», деб пул олди. Аммо уни менга бермади. Мен эса хонамга кириб кийимларимни алмаштирдим ва дарс тайёрлашга киришдим. Менинг бугунги кундан таассуротларим шулар эди».
Иншони укиб булган Малохат кузларини яширди. Буни сезган укитувчи хам уни холи колдирди...